اعسار در پرداخت مهریه
پرداخت مهریه یکی از پررنگ ترین مشکلاتی است که زوج در عقد نکاح و با مطالبه زوجه، مواجه می شود و بسیار مشاهده شده که میزان مهریه تعیین شده با درآمد زوج توازن نداشته و به نوعی زوج معسر در پرداخت، شناخته می شود. در این مطلب به راهکار حقوقی در رفع این مشکل می پردازیم.
خواندن این مطلب به 3 دقیقه زمان نیاز دارد.
اعسار از مهریه چیست ؟
عسر و حرج یکی از اسباب سقوط تعهدات است و در عقد نکاح، مطالبه مهریه از سوی زوج، برای مرد تعهد ایجاد می کند. مرد متعهد به پرداخت فوری آن است و در همین راستا امکان توقیف اموال منقول یا غیرمنقول زوج وجود دارد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت در صورتیکه امکان پرداخت مهریه برای او وجود نداشته‌باشد، اجرای “فوری” تعهد به پرداخت مهریه، ساقط و زوج می‌تواند به صورت اقساط و به تناسب درآمد خود، بدهی را پرداخت کند.
محکومیت به پرداخت مهریه
پرداخت مهریه از مسائل مالی و راه وصول آن از طریق “قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی” امکانپذیر است. منطبق بر ماده 6 این قانون، معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی به جز مستثنیات دین، قادر به پرداخت دیون ( بدهی که مدت پرداخت مشخص دارد) خود نباشد و عدم دسترسی بدهکار به مال خود را نیز از مصادیق “نداشتن مال” دانسته و اثبات آن نیز بر عهده خود شخص بدهکاراست. مستثنیات دین، اموالی است که قابلیت توقیف ندارند که منطبق بر ماده 24 عبارتست از : منزل مسکونی که از نظر عرف در شأن بدهکار باشد، اثاثیه و آذوقه مورد نیاز برای رفع نیاز روزانه و افراد تحت تکفل او، کتب و ابزار علمی بدهکار که متناسب با شأن اوست، وسایل و ابزار کسب و پیشه بدهکار، تلفن مورد نیاز بدهکار و مبلغ ودیعه پراخت شده به موجر مشروط بر اینکه عین مستاجره بالاتر از شأن او نباشد.
مرجع صالح و روند پیگیری
به طورکلی مرجع صالح در توقیف اموال و صدور اجراییه محکومیت های مالی، دادگاه و اجراییه ثبت است. مراجع صالح در صدور اجراییه مهریه از دو طریق اجراییه ثبت و دفاتر ازدواج و طلاقی که عقد نکاح را منعقد نموده، میسر است.
دادخواست اعسار باید تا قبل از صدور حکم قطعی (طلاق)، تنظیم شود. لازم به یادآوری است که دادخواست اعسار برای زوج هایی که خواهان طلاق هستند، نیز ممکن است چراکه در مواردی مشاهده شده، زوج قصد طلاق دارد اما توان پرداخت نقدی مهریه را ندارد.
مدعی اعسار با در دست داشتن حکم محکومیت مالی، اقدام به تنظیم دادخواست اعسار می کند. علاوه بر آن نیازمند استشهادیه (عموما با شهادت کتبی دو نفر تنظیم می شود)، لیست مکتوب کلیه اموال منقول و غیرمنقول، لیست مکتوب میزان وجوه نقد حساب های بانکی و تمامی نقل و انتقالات صورت پذیرفته، در یکسال گذشته است. مدعی با در دست داشتن مدارک خود به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست مذکور را ارسال می کند.
نکات آخر
از مزایای اعسار زوج، به تعویق انداختن حکم جلب و حبس او تا قبل از صدور حکم قطعی است، مشروط براینکه دادخواست اعسار در فاصله یکماه از تاریخ ابلاغ اجراییه، ارسال شده و مازاد بر این مهلت چنانچه زوجه، زوج را جلب کرده باشد، آزادی او منوط به معرفی کفیل و سپردن وثیقه است و با رد شدن ادعای اعسار زوج، کفیل یا وثیقه گذار ملزم به تحویل زوج، طی 20 روز از تاریخ ابلاغ خواهد‌بود.
از دیگر مزایای ثبوت اعسار، رفع ممنوع الخروجی معسر منطبق برماده 23 قانون اجرای محکومیت های مالی است.
تنظیم دادخواست اعسار از سوی وکیل، ممکن است باعث عدم پذیرش شود، چراکه پرداخت حق الوکاله با معسر بودن مدعی، منافات داشته و قابل ایراد است.
در صورت پذیرش ادعای اعسار زوج، مهریه تقسیط می شود و چنانچه زوج از پرداخت قسط خودداری کند، زوجه می‌تواند او را جلب و نهایتا حبس کند.
نگارنده : مریم مهردوست