جرایم قابل گذشت

جرایم قابل گذشت

قانونگذار ایران با اقتباس از حقوق فرانسه در قوانین کیفری، اصل را بر غیرقابل گذشت بودن جرایم قرار داده و در مواجهه با نگاه فقهی حق الناس در قانون مجازات عمومی، تعدادی جرایم را ” قابل گذشت ” اعلام کردند. این جرایم پس از انقلاب اسلامی و بعد از اصلاحات قانون اساسی در سال 1375 تغییراتی کرده است که مختصرا در مطلب زیر به آن می پردازیم.

جرایم قابل گذشت، به چه جرائمی گفته می‌شود؟

همه جرایم جنبه عمومی و برخی از جرایم علاوه بر آن، جنبه خصوصی  نیز دارند. منظور از جرایم غیرقابل گذشت جرایمی است که شاکی خصوصی یا متضرر از جرم، حق حق بخشیدن مرتکب را داشته باشد. بخشیدن مجرم رکن اصلی اینگونه جرایم است. در واقع شاکی با گذشت خود از تعقیب و مجازات مجرم صرف نظر می‌کند. بعضا دیده می شود، گذشت شاکی تعقیب کیفری را متوقف یا موجبات تخفیف مجازات را فراهم می کند. جرایم خصوصی با شکایت شاکی شروع شده و رسیدگی به آن با گذشت شاکی به پایان می رسد. اما در جرایمی که جنبه عمومی دارند، حتی اگر شاکی خصوصی نداشته یا همه شاکیان خصوصی گذشت کرده باشند، باز هم رسیدگی ادامه پیدا می کند. بنابراین باید در نظر داشت گذشت فقط در جرایم قابل گذشت موثر واقع می شود.

گذشت شاکی باید چه شرایطی داشته باشد؟

گذشت شاکی باید صریح و روشن باشد. در مواردی که شاکی بیش از یک نفر باشد، منع رسیدگی مستلزم گذشت تمام شاکیان است. گذشت می بایست بدون هیچ قید شرطی بوده و به گذشت مشروط و معلق ترتیب اثر داده نمی شود.

تشریفات گذشت چیست ؟

استفاده از حق گذشت منوط به زمان خاصی نیست. گاهی دیده می شود که گذشت فرع بر شکایت قبل از شکایت صورت می گیرد که از شرایط سقوط شکایت از جرم است. گذشت می تواند شفاهی یا کتبی باشد و در صورت گذشت شفاهی، می بایست صورتجلسه کتبی با امضا شاکی تنظیم شود، تا شرایط منع رسیدگی را فراهم کند. گذشت کتبی ممکن است رسمی یا غیر رسمی باشد و باید توجه داشت رضایت نامه زمانی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شود سندیت دارد.

مطالعه بیشتر:  مسئولیت شرکت های هواپیمایی در صورت بروز سانحه چیست؟

چند نکته مهم :

لازم به یادآوری است گذشت حقی قابل انتقال بوده و به ورثه قانونی منتقل می‌شود. طبق نظریه مشورتی اداره حقوقی دادگستری، گذشت در جرایم خصوصی مربوط به مجنی علیه مانند ضرب و جرح، قایم به شخص است و به ورثه منتقل نشده اما در جرایم مرتبط با اموال، مانند صدور چک بلامحل, حق گذشت به ورثه منتقل می‌شود. لازم به یادآوری است که عدول از گذشت مسموع نیست، بنایراین بهتر است قبل از استفاده از این حق، به تمام جوانب و آثار این تصمیم توجه کرد.

نگارنده : مریم مهردوست