بیع یعنی چه ؟

بیع در لغت، به معنای خرید و فروش است . در اصلاح حقوقی، بر اساس تعریفی که در ماده 338 قانون مدنی، بیع به معنای “تملیک عین به عوض معلوم” است. یعنی، فروشنده، در قبال دریافت مبلغی، حق مالکیت خود بر عین را به دیگری انتقال می دهد و بعد از آن، مبیع به تصرف و قبض مشتری داده می شود. در عقد بیع، عوض، می تواند ثمن ( پول) یا عین باشد.

عقد بیع، دارای 4 رکن اساسی مبیع، ثمن، بایع و مشتری است.

مبیع : مال مورد معامله، که باید مالیت داشته و قابل معامله باشد.

ثمن : بهایی که در مقابل مبیع پرداخته می شود و می تواند پول و یا یک مال دیگر باشد، که به عنوان ثمن معامله قرار می گیرد.

بایع : فروشنده که پیشنهاد فروش و ایجاب توسط او صورت می گیرد.

مشتری: به عنوان خریدار که پیشنهاد فروش را قبول می کند.

نکات مهم حقوقی وکالت در مقام بیع

جایز بودن عقد وکالت و آثار  آن در وکالت در مقام بیع

در ابتدا باید به تحلیل عقد وکالت بپردازیم. وکالت در مفاهیم حقوقی عقدی جایز است، به این معنا که قابلیت فسخ از سوی طرفین قرارداد را دارد. از ویژگی های بارز این عقود آن است که با حجر و فوت از بین می رود. بلاعزل بودن وکالت در اثربخشی وکالت نقشی نداشته و با حجر و فوت موکل، وکالت منفسخ می شود. بنابراین از آنجاکه در وکالت در مقام بیع، عمل بیع فرع بر وکالت است و هنوز شرایط تحقق این عقد مهیا نشده، لازم است که جوانب احتمالی مرگ و حجر را در نظر گرفت و ریسک منسفخ شدن را پذیرفت . در صورت حجر و فوت موکل، وکالت ساده یا بلاعزل بلااثر شده و ورثه متوفی حق انتقال این حق را خواهند داشت.

آثار عزل وکیل در وکالت در مقام بیع

همانطور که می دانید موکل می تواند هرموقع که بخواهد، وکیل را عزل کند و یا خود شخصا عملی را که وکالت داده، انجام دهد. حق انجام عمل توسط موکل، حتی در وکالت بلاعزل از بین نمی رود و بلاعزل بودن وکیل مانع از انجام عمل مورد وکالت توسط موکل نمی‌شود. در وکالت در مقام بیع چنانچه فروشنده در مقام موکل به خریدار به عنوان وکیل، وکالت در انتقال رسمی مال خود دهد و در همان زمان  مبادرت به انتقال مال به شخص ثالثی کند، عمل او جرم محسوب شده و به مجازات فروش مال غیر محکوم می‌شود. پس می توان گفت در مواردی که عمل موکل با حقوق وکیل در تعارض نباشد، بلا اشکال است.

اهلیت طرفین قرارداد

طرفین قرارداد در عقد وکالت و عقد بیع باید اهلیت داشته باشند. این اهلیت در زمان عقد باید در نظر گرفته شود. بنابراین بررسی اهلیت طرفین قرارداد از دیگر نکات مهم حقوقی است. بعضا دیده شده، طرف قرارداد در وکالت اهلیت داشته اما در حین عقد بیع فاقد اهلیت قانونی بوده است. همین امر موجبات بطلان عقد بیع را فراهم می‌کند.

نگارنده : مریم مهردوست