مجله حقوقی اندیشه

آثار حقوقی علامت تجاری چیست؟

امروزه علامت تجاری که در بین عموم با عنوان “برند” یا “لوگو” شناخته می شود یکی از بارزترین وجوه تمایز، تشخیص کالا و خدمات رقبا در بازار است. ثبت علامت اختیاری است و الزام قانونی ندارد، اما از آنجا که ثبت آن برای مالک علامت، آثار حقوقی از جمله حق بهره برداری، حق تقدم و منافع اقتصادی را در پی دارد، مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گرفته است.

آثار حقوقی علامت تجاری – حق بهره برداری انحصاری

یکی از پرامتیازترین حقوق ناشی از ثبت علامت، حق انحصاری بهره برداری است. به این معنا که دارنده آن پس از طی مراحل اداری و صدور گواهی علامت، دارای حق انحصاری بهره برداری خواهد‎ بود. با استناد به همان گواهی، می تواند مانع فعالیت بنگاه هایی شودکه از آن علامت یا علائم مشابه آن سوءاستفاده می کنند. در صورت تعرض و نقض علامت، مالک علامت می تواند مطالبه خسارت مادی و معنوی کند. عموما خسارت معنوی رابطه مستقیمی با حسن شهرت و برنامه های تجاری پشت پرده علامت مذکور دارد.

آثار حقوقی علامت تجاری – حق تقدم

این حق قبل از ثبت علامت مطرح است . به این معنا که با تسلیم اظهارنامه این حق شناخته و محترم شمرده می شود و مانعی برای ثبت علائم مشابه خواهد‎ بود. ماهیت حق تقدم، اخلاقی است و اخلاق تجاری ایجاب می کند که اداره مالکیت صنعتی آن را به رسمیت بشناسد. اعتبار گواهی علامت تجاری ده سال است و عموما تمدید آن، یکسال قبل از انقضای آن صورت می گیرد. قانونگذار در مواردی که مالک علامت مهلت تمدید را از دست داده باشد، شش ماه ارفاقی برای حق تقدم در ثبت، در نظر گرفته است. لازم به یادآوری است که در حالت مذکور، باید جریمه دیرکرد تمدید توسط مالک علامت پرداخت شود و در غیراینصورت مالکیت آن ساقط خواهد ‎شد. 

آثار حقوقی علامت تجاری – منفعت اقتصادی

منفعت اقتصادی بعد از ثبت علامت، ایجاد می‎شود و ترکیبی از مبانی سود محور یا کار محور است. با توجه به ماهیت تجاری آن می تواند منفعت اقتصادی برای مالک علامت داشته باشد. مشاهده شده که با گذشت زمان و حضور علامت ثبت شده در بازار ارزش اقتصادی آن افزایش می یابد. بدیهی است که روند صعودی منفعت اقتصادی، با حضور فعال در بازار رقابت و کسب شهرت بین مصرف کنندگان رابطه مستقیم دارد تا جایی که ارزش اقتصادی اینگونه علائم قابل ارزیابی نیست و گاهی از سرمایه اصلی شرکت، پیشی می گیرد .

نکات احتیاطی در طراحی علامت تجاری

از آنجاکه کاربرد اصلی علامت تمایز بخشی است، باید به شکل ظاهری آن توجه شود. علامت نباید مشابه علائم مشهور باشد، چراکه شرایط تضعیع حقوق و مفت سواری از تجارت های معتبر را فراهم کرده  و به نوعی نقض حقوق رقابت است. راهکاری که شرکت های بزرگ تجاری برای منع تعرض رقبای خود در نظر می‎گیرند، ثبت علائم مشابه با علامت اصلی است و از این طریق، ریسک سوء استفاده را کاهش می دهند.

 نگارنده : مریم مهردوست