توقیف دادرسی

توقیف دادرسی

توقیف در دادرسی به معنای توقف دادرسی است و اقسام مختلفی دارد. در این مطلب مختصرا به آن می پردازیم.

مدت زمان لازم برای مطالعه مطلب : 4 دقیقه  

معنای توقیف چیست ؟

توقیف به معنای از حرکت بازداشتن است و درمواقعی و به دلایل متفاوت، دادگاه قرار توقیف صادر می کند . این قرار در برای دادخواست و دادرسی صادر می‎شود.

منطبق بر ماده 53 قانون آیین دادرسی مدنی، توقیف دادخواست عموما به واسطه مشکلات شکلی صورت  می پذیرد و امکان برطرف کردن آن با اخطار رفع نقض از سوی دادگاه، وجود دارد.

در فصل پنجم همان قانون، توقیف دادرسی مطرح شده است که به دلایل متفاوت از جمله اصحاب دعوا یا نمایندگان آنان یا خواسته دعوا اعم از منقول یا غیر منقول، مطرح می‎شود.

توقیف دادرسی مبتنی بر اصحاب دعوا

منطبق بر ماده 105 قانون آیین دادرسی مدنی، فوت و حجر هریک از طرفین دعوا و نمایندگان قانونی آنها موجبات توقیف را فراهم می کند. نمایندگی طرفین ناظر به ولایت، قیمومت، وصایت صغیر و مجنون و غیررشید و نمایندگی اداره تصفیه است و مشمول وکالت نمی شود. توجه به این نکته ضروری است که زندانی شدن هریک از طرفین، سفر یا ماموریت آنها از دلایل قانونی توقیف محسوب نمی شود اما دادگاه مهلت کافی برای حضور به آنان می دهد.

بدیهی است قرار توقیف دادرسی در فرض فوت زمانی معنا پیدا می کند که ادامه دادرسی ممکن و دعوا قابل انتقال باشد وگرنه در مواقعی که امکان انتقال وجود ندارد، دادرسی توقیف نشده بلکه زایل می‎شود. از سویی دیگر فوت و حجر طرفین زمانی موجابت توقیف را فراهم می کند که دادرسی در جریان باشد و در صورتیکه دادگاه در مرحله صدور رای باشد، توقیف معنا ندارد.

توقیف مبتنی بر خواسته دعوا

گاهی دستور توقیف برای حفظ موضوع دعوا، جلوگیری از تلف شدن موضوع دعوا یا تامین خساراتی است که در آینده برآورد می شود.

مطالعه بیشتر:  تعریف همسایه آزاری و برخورد قانونی با آن

اگر خواسته دعوا عین معین و غیرمنقول باشد، دادگاه نمی تواند دستور توقیف را بر مال دیگری صادر کند . اگر عین معین نبوده یا عین معین باشد اما امکان توقیف وجود نداشته باشد، دادگاه می تواند معادل قیمت خواسته از اموال خوانده توقیف  کند.

توقیف دادرسی گاهی دلایلی متفاوتی دارد و با اسامی متفاوتی شناخته شده است از جمله :

قرار اناطه : منطبق برماده 19 قانون آیین دادرسی، در مواقعی رسیدگی به دعوا منوط به اثبات ادعایی است که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه دیگری است.  بنابراین دادگاه دستور توقیف رسیدگی می دهد و ادامه دادرسی منوط به دریافت نتیجه از دادگاه صالح  می‎شودکه به قرار اناطه، مشهور است. دراین فرض خواهان مکلف ظرف یکماه دادخواست خود دردادگاه صالح تنظیم نموده و رسید آن را تسلیم کند، در غیراینصورت قرار رد دعوا صادر می شود.

اعتراض ثالث : زمانیکه دادگاه تشخیص دهد اعتراض ثالث مرتبط با موضوع دعواست نتیجه آن بر صدور رای تاثیر دارد، می تواند رسیدگی را تا حصول نتیجه اعتراض، متوقف کند.

نگارنده : مریم مهردوست