مجله حقوقی اندیشه

بسیار مشاهده شده است جوانان، حین تنظیم عقد نکاح نسبت به تبعات حقوقی آن و شروط دوازدگانه قباله ازدواج، ناآگاه هستند. همین ناآگاهی ممکن در آینده، برایشان دردساز شود. در این مطلب با شروط مندرج در قباله ازدواج و دیگر شروط ضمن عقد نکاح آشنا خواهیم شد.

خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان نیاز دارد. 

شروط ضمن عقد نکاح چیست ؟

نکاح عقدی لازم است. به این معنا که هیچیک از طرفین حق برهم زدن آن را ندارند مگر اینکه شرایط فسخ مهیا شود. شروط ضمن عقد نکاح در ماده 1119 قانون مدنی بیان شده و هدف اصلی درج شروط، ایجاد برابری طرفین عقد نکاح است.

شروط دوازده گانه مندرج در قباله – سند ازدواج

منطبق بر قانون ایران، حق طلاق با زوج (مرد) است و برای جلوگیری از سوءاستفاده از آن و جلوگیری از تضعیع حقوق زوجه، دوازده شرط به عنوان پیش شرط با هدف حمایت از حقوق زن، در سند ازدواج درج شده که در صورت تحقق این شروط، زوجه حق درخواست طلاق را دارد.

این شروط عبارتند از :

– عدم پرداخت نفقه به مدت شش ماه.

– بد رفتاری غیرقابل تحمل مرد با با زن و فرزندان.

– بیماری خطرناک و غیرقابل درمان در حدی که سلامت زن را به خطر بندازد.

– جنون مرد در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.

– اشتغال مرد به کاری که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی آن لطمه بزند.

– محکومیت شوهر به حکم قطعی پنج سال یا بیشتر.

– اعتیادی که به اساس خانواده ضرر بزند.

– ترک بدون علت خانواده یا غیبت یکسره بیش شش ماه بدون علت موجه.

– محکومیت قطعی مرد به جرمی که مغایر با حیثیت و شئون خانواده زن باشد.

– عدم باروری مرد به مدت پنج سال.

– مفقود الاثر شدن مرد و عدم رجوع طی مدت شش ماه پس از مراجعه زن به دادگاه.

– مرد، همسر دیگری بدون رضایت و اجازه زن اختیار کند.

– درصورت تحقق هریک از موارد فوق، زوجه با مراجعه به دادگاه و اثبات آن در محکمه، می‌تواند خود را مطلقه سازد.

دیگر شروط ضمن عقد نکاح

متاسفانه در عقد نکاح، حقوق طرفین برابر نیست و برای ایجاد این برابری، راهکاری حقوقی در قالب شروط ضمن عقد، پیش بینی شده که برخی از آنها، علاوه بر شروط دوازدگانه، در سند ازدواج آمده است. اما باید توجه داشت که صرف امضاء سند ازدواج، به معنای به رسمیت شمردن آن حقوق نیست و طرفین بعد از جاری شدن صیغه نکاح، باید آن را در دفاتر اسناد رسمی، ثبت نمایند تا قابلیت اجرا و استناد داشته باشد. مهمترین این شروط عبارتند از:

وکالت در طلاق : ازآنجاکه حق طلاق برای زوج تعریف شده، با قید این شرط و  تنظیم آن در دفاتر اسناد رسمی، زوجه نیز مانند زوج، از این حق برخوردار می شود. لازم به یادآوری است که وکالت دادن به زوجه، به معنای سلب حق از زوج نیست.

حق تنصیف اموال : این حق مربوط به اموالی می شود که مرد بعد از ازدواج بدست می آورد. این شرط زمانی قابلیت اجرا دارد که اموال در هنگام طلاق موجود باشد، در غیراینصورت اثبات فرار از دین کار را دشوار می‌کند. از سویی دیگر در نظر داشته باشید که رویه قضایی، اموالی که از ارث بدست می آید را مشمول تقسیم نمی‌داند.

حق تحصیل و اشتغال زوجه : منطبق بر قانون، زوجه بدون رضایت زوج نمی تواند ادامه تحصیل دهد یا شاغل باشد و با اعطای این حق، حقوق طرفین ازدواج در این موضوعات برابر خواهد‍شد.

باید در نظر داشت که طرفین می توانند در شروط ضمن عقد، هر موردی که مخالف قانون و نظم عمومی نباشد را شرط کنند از جمله تقسیم بدهی ها بین طرفین، بخشش مهریه و … برای مثال نمی توان هریک از طرفین را برای معاشرت با خانواده خود محدود کرد.