مجله حقوقی اندیشه

حضانت فرزند موضوعی است که اغلب زوجین را پس از طلاق، در صورت عدم توافق دچار مشکل می کند. در چند مطلب پیشین مجله حقوقی اندیشه درباره ی موضوع حضانت فرزندان قوانینی را بررسی نموده ایم. در این مطلب نیز به بررسی بیشتر موضوع حضانت فرزندان در طلاق زوجین پرداختیم.

تغییر محل زندگی مرد، تغییری در حضانت فرزندان ایجاد می کند؟ 

در فرض جدایی زوجین، اصل بر ولایت قهری زوج است اما مادر نیز حق ملاقات با فرزند خود را دارد. مرد نمی تواند محل سکونت خود را تغییر دهد و صرفا  می تواند در محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق،  از فرزند خود نگهداری کند.

انتقالی گرفتن پدر به شهر دیگر نمی تواند سبب تغییر محل سکونت یا زندگی توسط پدر شود. تنها درشرایطی پدر می تواند اقدام به تغییر محل سکونت کندکه دادگاه با رعایت مصلحت طفل، اجازه را صادر کند. مادر نیز می تواند از دادگاه تقاضای تامین خواسته متناسب جهت بازگرداندن طفل نماید.

تغییر محل زندگی زن و حضانت فرزندان  

مادر نمی تواند فرزند تحت حضانت خود را بدون کسب رضایت پدر از محل اقامت یا سکونت مقرر شده میان طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق، به محل ، شهر یا کشور دیگری ببرد و باعث سلب حق ملاقات شود. در شرایطی تغییر محل سکونت مادر جایز است که دادگاه آن را به مصلحت فرزند بداند. بدین صورت دادگاه با مشخص نمودن حق ملاقات دیگری، اجازه تغییر محل سکونت توسط مادر را صادر می کند.

براساس ماده 41 قانون حمایت خانواده، هرگاه دادگاه تشخیص دهد توافقات راجع به ملاقات، حضانت فرزندان و سایر امور در ارتباط با طفل برخلاف مصلحت او است یا در صورتی که مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کرده و مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذی ‌حق شود، می تواند در خصوص اموری مانند واگذاری امر حضانت به دیگری یا تعیین شخص ناظر با پیش ‌بینی حدود نظارت وی با رعایت مصلحت طفل تصمیم مقتضی اتخاذ کند.

حضانت فرزند متولد شده در عقد موقت

 حضانت فرزند متولد شده در عقد موقت، مانند عقد دائم است. حق حضانت فرزند ( دختر و پسر) ، تا سن 7 سالگی با مادر است و پس از آن دختر تا سن 9 سالگی و پسر تا 15 سالگی ، حضانتشان با پدر خواهد بود.

تاثیر سن فرزند در حضانت آنها چیست؟  

حضانت فرزندان از جمله حقوقی است که با توجه به قانون مدنی، متعلق به مرد است. همانگونه که ملاحظه می شود پس از طلاق والدین، حق حضانت فرزند تا پایان هفت سالگی با مادر خواهد بود و پس از آن، تا سن بلوغ حضانت به عهده پدر قرار خواهد گرفت.

پس از آنکه فرزند بالغ و از سنین طفولیت خارج شد، تصمیم درخصوص آنکه با کدام یک از والدین زندگی کند با خود او است که سن بلوغ برای دختران نه سال و پسران پانزده سال قمری است.

براساس قانون، پیش  از آنکه فرزند به سن قانونی برای انتخاب حضانت برسد، محل سکونت دائم فرزندان نزد فردی است که حضانت را عهده دار است. هنگامی که فرزندان به سن قانونی برای انتخاب حضانت برسند، مطابق میل خود محل سکونت پدر یا مادر را به عنوان محل دائمی سکونت بر می گزینند. همچنین محل سکونت فرزندان مطابق توافقی که میان پدر و مادر صورت می پذیرد در بعضی از ایام هفته و بنا به توافق سابق، محل سکونت پدر و در برخی  ایام دیگر محل سکونت مادر خواهد بود. بدیهی است روش برنامه ریزی مذکور جهت سکونت فرزندان، موجب بر هم زدن نظم زندگی آن ها و ایجاد تنش های روانی شود و توجه به آن ضرورت دارد.

آیا مرد یا زن می تواند بدون اجازه ی دیگری فرزند خود را به خارج از کشور ببرد؟

والدی که حق حضانت با وی است چنانچه قصد داشته باشد بدون اجازه والد دیگر، فرزندش را به شهر یا کشور دیگری ببرد و مانع حق دیدار فرزند با والد دیگر شود، مرتکب انجام عمل غیرقانونی می شود.

درصورت وقوع چنین رویدادی ، والد دیگر حق طرح  شکایت در مراجع قانونی را دارد و می تواند  فرزند را ممنوع الخروج نماید. بنابراین خروج فرزند از کشور، نیازمند کسب اجازه از هر دو والد است. همچنین لازم به ذکر است حق ملاقات، حقی برای والدین و فرزند محسوب می شود.

بر اساس ماده ۱۸ قانون گذرنامه، تمام افراد زیر ۱۸ سال ( دختر و پسر) ، به منظور خروج از کشور به رضایت قهری پدر نیازدارند  و بدون رضایت پدر، امکان صدور گذرنامه و متعاقبا خروج از کشور برای آنان میسر نیست. چنانچه مادر حضانت فرزندش را عهده دار باشد، تنها در صورتی می تواند فرزند زیر ۱۸ سال را از کشور خارج نماید که رضایت پدر را کسب کند. بنابراین بدیهی است قانون بدون رضایت پدر اجازه ی خروج فرزند از کشور را به مادر نمی دهد.

چنانچه  پدر نیز  حضانت فرزندش را عهده دار باشد، نمی تواند  بدون رضایت مادر فرزندی که حضانت وی بر عهده او است را از کشور خارج کند و درصورتی که مادر با خروج فرزندش از کشور مخالف باشد می تواند نزد  مراجع قانونی شکایت کند.

گردآورنده : نگین ارزانی