حتما تاکنون کلمه ی دعاوی برخورد کرده اید . اما دعوی یا دعاوی به چه معناست ؟ در این مطلب با این مفهوم وتاریخچه آن آشنا خواهیم شد.

دعوی یا دعوا به چه معناست ؟

دعوی یا دعوا از مشتقات واژه ادعا به معنای اعلام وجود حق ثابت نشده بر چیزی یا کسی است. تاریخچه اولین دادگاهها در تاریخ بشر مبهم بوده ولی به طور قطع روشن است که با طلوع مدنیت و تولد تمدن ، بشر به فکر ساخت مکانی برای حق طلبی افتاد. رد پای اولین سیستم های قضایی را می توان در مصر باستان و لوح سنگی حمورابی و هم چنین ده فرمان حضرت موسی (ع ) به عنوان منبعی برای قوانین شریعت جستجو کرد.

تاریخ بشر در طرح دعوی

از زمان باستان تا به اکنون  طرح دعوی، دفاع از دعاوی حقوقی و کیفری و دفاع از خود در دادگاه ها راه طولانی و پر پیچ و خمی را طی کرده است. بشر از تصمیم گیری در خصوص ادعای طرفین، از طریق روش اورادلی و اجبار متهم برای اثبات بی گناهی خود از طریق گذشتن از آتش، غرق کردن متهم برای اثبات گناهکاری یا بی گناهی وی، مدد جستن از خدایان و کاهنان به جستجو واقعی  برای کشف حقیقت رسید و گام به گام با پیشرفت  علوم خصوصا علوم تجربی روش های نوینی را برای کشف حقیقت و حق طلبی ابداع کرد . واضح است که با تدوین قوانین مدنی در امپراطوری روم، طرح ادعا و دعوی مستند به قوانین مدون ( ونه نوشته های پراکنده ) به سیستم قانون نویسی و رسیدگی به دعاوی رومی – ژرمنی معروف شد. در کنار این سیستم حقوقی، در شبه جزیره انگلستان، سیستم دیگری برای بررسی دعاوی پای گرفت که منبع بررسی هرکدام از دعاوی را، سایر دعاوی رسیدگی شده قرارداد. در دنیای امروز، این دو سیستم حقوقی به عنوان دو رژیم حقوقی موفق شناخته شده وسایر کشورها، یکی از این دو رژیم حقوقی را مبنای قانون نویسی ورسیدگی به دعاوی خود قرارداده اند.

انواع دعاوی چیست؟

فارغ از اینکه در یک کشور کدام یک از رژیم های فوق مبنای قانون نویسی و رسیدگی به دعاوی قرار داده شده باشد، دعاوی در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته : حقوقی و کیفری یا جزایی و مدنی تقسیم می شوند . تفاوت اصلی و اساسی در این دسته بندی به طرفین این دعاوی و هدف از این دعاوی مرتبط می شود. در دعاوی مدنی طرفین عموما دو شخص حقیقی یا حقوقی غیر دولتی هستند. هدف از طرح دعوی در دادگاههای حقوقی، احقاق حق و یا به عبارتی رسیدن به خواسته است. در حالیکه طرفین دادگاههای کیفری عموما یک فرد (حقیقی یا حقوقی ) به عنوان متهم و نماینده مردم به عنوان دادستان قرار دارد و هرچند به جریان افتادن بسیاری از دعاوی کیفری منوط به طرح شکایت شاکی خصوصی است ولی در اکثر موارد پس از طرح شکایت رسیدگی و پیگیری دعاوی کیفری با گذشت شاکی خصوصی متوقف نشده و رسیدگی ادامه پیدا می کند. تفاوت دیگر میان دادگاههای حقوقی و کیفری هدف نهایی و غایت طرح دعوی در هرکدام از این دعاوی است. همان طور که گفته شد طرح دعوی در دادگاههای حقوقی عموما با هدف رسیدن به (( خواسته )) طرح می شود، در حالیکه هدف و غایت از طرح دعوی در دادگاههای کیفری تنبیه مجرم و گاهی تشفی خاطر مجنی علیه و یا خانواده وی است. با پیشرفت علوم قضایی، به تدریج دعاوی دیگری نیز در زیر مجموعه دعاوی حقوقی و مدنی شکل گرفتند که خود این دعاوی به دو دسته دعاوی اختصاصی و دعاوی تخصصی تقسیم می شوند. دعاوی اختصاصی، با توجه به طرفین دعوی و دعاوی تخصصی با توجه به ماهیت دعوی شکل گرفتند. از جمله دعاوی اختصاصی می توان از دادگاههای رسیدگی به جرایم نیروهای مسلح و دادگاههای ویژه روحانیت در ایران نام برد .

اما در کنار وجود طرفین یک دعوی ( متهم – سیستم قضایی ، خواهان – خوانده ) نهاد دیگری نیز برای کمک به طرفین برای طرح و  اثبات دعوی وجود داشته است که در متون حقوقی ایرانی – اسلامی به عنوان وکیل نامیده می شود. در حقیقت اولین کسانی که در تاریخ اقدام به طرح دعوی از جانب دیگری نموده اند طبقه سخنگویان دریونان باستان بودند. وجود این افراد بر این مبنا توجیه شده که افراد به طور مستقل نمی توانستند طرح دعوی کنند. شخصی به عنوان دوست یا یک شهروند آتنی، اقدام به طرح دعوی و دفاع از حقوق آنها می کرده است. البته این فرایند با وکالت به معنای امروزی آن تفاوت بسیاری دارد و یکی از مهم ترین تفاوت های آن این مهم است که سخنگویان دانش آموختگان حقوق یا مطالب قانونی نبودند وبه طور رسمی  حق دریافت مبلغی به عنوان حق الزحمه را نیز نداشتند که خود این امر منجر به سو استفاده و دریافت مبالغ کلان به صورت مخفیانه می شد. در حقیقت حرفه وکالت دعاوی به عنوان یک حرفه با حق الزحمه مشخص ، در دوران امپراطور کلادیوس به وجود آمد و از آن زمان به بعد با گذشت قرن های متمادی به شکل یکی از کم هزینه ترین و مطمئن ترین راههای احقاق حق برای شهروندان درآمده است .

وکالت در ایران چگونه و از کی آغاز شد؟

نهاد وکالت در حقوق ایران به عنوان یکی از عقود معین، پس از مدون شدن فقه شیعه به وجود آمد. با این تعریف، وکالت به معنای عام و به عنوان به عهده گرفتن کاری از سوی یکی از طرفین این عقد شناخته می شود . با الهام از این نهاد حقوقی – فقهی از سال 1287 رسما وکالت به عنوان یک حرفه معرفی شده و در سالهای بعد با تلاش های مرحوم فروغی و مرحوم مدرس مدارج تحصیل مدرک وکالت و شرایط آن تدوین شد و تا به امروز با از سر گذراندن افت و خیزهای فراوان، هم اکنون حرفه وکالت به عنوان یکی از حرف مرتبط با علم حقوق در جامعه ایران شناخته می شود.

وکالت در طرح دعاوی به معنای کمک جستن از افراد خبره و متخصص در طرح و پیگیری پرونده های قضایی است. با ارجاع طرح و پیگیری وکالت در دعوی به یک وکیل دادگستری، نه تنها امکان احقاق حق در دعوی بسیار بیشتر می شود بلکه مراجعان با طی مسیر قانونی پیشبرد پرونده ها، از افتادن در دام افراد سودجویی که با ادعای ارتباط با مقامات قضایی و کارمندان دادگستری در پی کلاه برداری از مردم هستند، جلوگیری می کنند .

در حال حاضر با توجه به گستردگی پرونده های قضایی  وحجم قوانین و آیین نامه های مرتبط و تخصصی شدن هرچه بیشتر دعاوی، انتخاب وکیل خبره و توانایی که در کنار دانش عام حقوقی به قوانین و آیین نامه های خاص مرتبط با موضوع پرونده نیز اشراف داشته باشد. مهم ترین قدم در راه احقاق حق و یکی از آسان ترین روش ها برای دسترسی به وکلای خبره با دانش بروز شده مراجعه به موسسات حقوقی متشکل از وکلا و حقوقدانان است .

موسسه حقوقی اندیشه باوران امین با بهره مندی از تیم حقوقی مسلط به قوانین و مقررات داخلی و با داشتن دانش کافی در رابطه با قوانین بین المللی، خصوصا مقررات مربوط به تجارت بین الملل ، آماده ارائه بهترین خدمات حقوقی به کلیه شهروندان و شرکت ها است.

اعضا و وکلای این موسسه با داشتن سالها تجربه در ارائه مشاوره و خدمات حقوقی به انواع شرکت های ایرانی و خارجی مفتخر اند که راه احقاق حق در انواع دعاوی را برای کلیه هم وطنان هموار سازند .

برای اطلاعات بیشتر برای ارتباط با ما کلیک کنید.