دعوای وصیت

وصیت عهدی

یا وصایت، به این معنی است که شخص فرد یا افرادی را معین می کند تا بعد از مرگ وی انجام امر یا اموری را به عهده بگیرند.  نصب وصی برای طفل ضغیر یکی از انواع این نوع وصیت است.

وصیت تملیکی

به این معنا است که شخص وصیت می کند تا بعد از مرگش قسمتی از اموال وی به تملک فرد یا افرادی در بیاید.

مطابق با قانون امور حسبی 276 تا 282 وصیت تملیکی خود به چند دسته تقسیم می شود:

1. وصیت نامه رسمی؛ که تابع قوانین مربوط به تنظیم اسناد رسمی است.
2. وصیت نامه خود نوشت؛ مطابق با قانون امور حسبی از جمله شرایط صحت آن این است که باید از ابتدا تا امضای آن به خط موصی باشد.
3. وصیت نامه سری؛ می تواند به خط موصی یا دیگری باشد ولی باید توسط موصی امضا شود، و باید به ترتیبی که برای امانت اسناد و در قانون ثبت اسناد مقرر شده است در ادره ثبت اقامتگاه موصی یا محل دیگری که در آیین نامه وزارت دادگستری معین می شود به امانت گذاشته شود. نکته مهمی که در دعوای اثبات وصیت نامه سری مطرح می شود این است که افرادی که سواد ندارند نمی توانند وصیت نامه سری تنظیم کنند و کسی که نمی تواند حرف بزند اگر بخواهد وصیت سری تنظیم کند باید شرایط شکلی خاصی را در خصوص ثبت آن رعایت کند.

فارغ از نوع وصیت تملیکی، تمامی انواع وصیت ها مشترکاتی دارند که عدم رعایت آنها منجر به ابطال وصیت نامه و صدور قرار عدم استماع دادرسی خواهد شد:

1. وصیت نمی تواند موجب محرومیت کسی از ارث باشد، قوانین مربوط به ارث از جمله قوانین ارثیه است و دخل تصرف در آنها برای اشخاص مقدور نمی باشد. در صورتی که در وصیت عبارت محرومیت یکی از ورثه درج شده باشد، منجر به بطلان وصیت نامه خواهد شد.
2. وصیت به بیش از یک سوم مال موصی غیر نافذ است، به این معنا که در صورتی که وصیت نامه مشول بیش از یک سوم اموال موصی باشد تا یک سوم آن صحیح و بیش از آن منوط به اجازه (تنفیذ) ورثه است.
3. وصیت بعد از اقدام به خودکشی باطل است.
4. وصیت افراد مجنون به دلیل نداشتن اهلیت و قصد باطل است.
5. وصیت افراد ورشکسته بعد از صدور حکم ورشکستگی غیر نافذ است.

با توجه به مطالب ذکر شده تنظیم وصیت نامه به شکل منطبق با قواعد عام و خاص آن بسیار مهم است و در صورت رعایت نشدن هریک از این قواعد و قوانین، وصیت نامه باطل شده و باعث می شود آخرین خواسته های یک فرد قبل از فوت وی محقق نشود.