مجله حقوقی اندیشه

مدت زمان لازم برای مطالعه این مطلب : 4 دقیقه 

اسامی جنریک چیست ؟

جنریک یا Generic ، واژه ای انگلیسی و به معنای عمومی است. منظور از جنریک بودن اسامی، شناخته شده بودن اسمی بین عموم مردم است. برای مثال برخی از اسامی به قدری بین عموم شهرت دارند که این شهرت، امکان اعطای حق انحصاری به متقاضی ثبت را از بین می برد! چراکه فلسفه انحصار، ایجاد تمایز بوده و این ویژگی برای اسامی جنریک بی معنا است. از سویی دیگر، این اسامی جزئی از اموال مشترک محسوب می شوند که متعلق به عموم جامعه است بنابراین ایجاد انحصار، مانع استفاده عمومی است.

فرضی را در نظر بگیرید که علامت یک شرکت، عنوانی جنریک باشد. آیا امکان منعِ عموم در از استفاده از آن اسم به واسطه صدور گواهی ثبت علامت، اجرایی است؟

مضاف بر آن، حوزه استفاده از اسامی جنریک بسیار گسترده است و به همان تناسب منع عموم نیز با مشکلات زیادتری مواجه می‌شود. بنابراین از مفهوم ماده 32 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری می توان نتیجه گرفت که ثبت اسامی مشهور، ممنوع است همانطور که ثبت علائم با اسامی نشان های نظامی، پرچم و … ممنوعیت دارد.

علامت تجاری جنریک چیست؟

علائم تجاری، عموما علائمی هستند که علیرغم میل مالک علامت، به نامی محبوب، بالخص در میان مصرف کنندگان آن کالا شهرت پیدا کرده است. در موارد بسیاری مالکین این علائم، اقدامی برای ثبت علامت خود نداشته و این علائم فاقد گواهی ثبت هستند. این شهرت می تواند  به واسطه کیفیت محصول، نوع تبلیغات خاص یا سهیم بودن در بخش عمده بازار بدست آمده و به همان دلایل بین عموم شهرت پیدا کرده باشد.

راهکاری برای جلوگیری از جنریک- عام شدن علامت وجود دارد؟

منطبق بر قانون، امکان ابطال علائم جنریک ثبت شده وجود دارد. بنابراین توجه به نکاتی که مانع از جنریک شده علامت شود، ضروری است. به طور خلاصه می توان برای پیشگیری از جنریک شدن، به موارد زیر توجه کرد:

– توصیه می شود بین نام محصولات و علامت تفاوت قائل شوید و هر دو را با یک نام به کار نبرید. در غیراینصورت ممکن است برخی از اسامی جایگزین نوع محصول و کالا شوند. برای مثال کلمات ” وازلین” و “کلینکس” که در حقیقت علامت تجاری هستند، جایگزین کرم پرچرب و دستمال کاغذی شده اند که عموم این محصولات را به آن اسامی می شناسند.

 – اقدام حقوقی بر علیه ناقضِ علامت ثبت شده و پیشگیری از عام شدن برند

نقض رای ابطال علامت تجاری اکبرجوجه

اخیرا درخواست ابطال علامت ثبت شده اکبر جوجه با استناد به جنریک بودن علامت مطرح شد. اما این حکم با نقض در دادگاه دیوانعالی کشور منتهی بود. استدلال قاضی بسیار دقیق و موشکافانه بود و چنین اظهار داشت که هرچند “اکبرجوجه” بین عموم به نوعی خاص از غذا شناخته شده است اما مبتکر این نوع غذا، نام پدر خود به نام اکبر را بر غذا مبتکرانه خود نهاده و ثبت این نام در زمان خود، از آنجا که فاقد شهرت بوده، منع قانونی نداشته است. قاضی یادآور شد با شهرت این نوع غذا، حکم ابطال علامت تجاری نقض می‎شود اما این نقض به معنای ایجاد حقِ انحصاری بر کلمه “اکبرجوجه” نیست و دیگر رستورانها می توانند از روش پخت و نام این غذا در منوهای خود استفاده کنند. حق انحصاری محدود به تابلوی سردرمغازه و تبلیغات است.

نگارنده : مریم مهردوست