دعاوی تخصصی دعاوی هستند که بررسی و صدور حکم در مورد آنها، نیاز به اشراف به موضوع دعوی به صورت تخصصی دارد. این دسته از دعاوی با دعاوی اختصاصی از این نظر متفاوت می شوند که دعاوی اختصاصی، با توجه به شخصیت طرفین دعوی (اعم از کیفری و حقوقی) دسته بندی شده ولی دعاوی تخصصی با توجه به ماهیت دعاوی دسته بندی می شوند .

دعاوی تخصصی به چه معناست؟

تفاوت دعاوی تخصصی و اختصاصی در چیست ؟

به عبارت دیگر  در جایی که دادگاههای تخصصی تضمین کننده رعایت حقوق طرفین دعوی یا ضامن اشراف اطلاعاتی و تخصصی قاضی پرونده هستند، دادگاههای اختصاصی از لحاظ رعایت حقوق طرفین دعوی ( به خصوص متهم ) و رعایت اصل بی طرفی مرجع رسیدگی کننده ، مغشوش و محل شک و تردید بسیار عمل می‌کنند.

در حقوق ایران، علیرغم فراوانی و تنوع دعاوی حقوقی، عموم دعاوی به مراجع قضایی عمومی سپرده می شوند . در کنار این مراجع چندین مرجع رسیدگی اختصاصی رسیدگی نیز وجود دارد و البته با توجه به پیشرفتهای حقوقی در سالهای اخیر مراجع رسیدگی تخصصی نیز به جرگه مراجع رسیدگی خاص پیوسته اند .

تعدادی از مهم ترین دعاوی تخصصی در ایران و نحوه پیگیری آنها :

دعاوی پزشکی :

حرفه پزشکی یکی از قدیمی ترین و مهم ترین حرف جهان است . از ابتدای تاریخ مقرراتی برای کنترل و قانونمند کردن آن، از مقررات حمورابی که با تکیه بر مقررات کیفری برای جلوگیری از مداخله نا آگاهان در این حرفه وضع شده تا سوگند نامه بقراط که وزن اخلاقی مسئولیت های یک پزشک را سنگین کرده است .

با توجه به مطالب گفته شده مسئولیت های یک پزشک را در چند حیطه می توان بررسی کرد :

مسئولیت های اخلاقی

مسئولیت های مدنی

مسئولیت های کیفری

حقوق پزشکی در ایران :

حقوق پزشکی در ایران ، شاخه جدیدی از حقوق و علیرغم تالیفاتی هم چون فقه الطب و طب النبی  که آمیزه ای از حقوق و فقه و اخلاق است در موارد بسیاری با خلا های قانونی مواجه بوده و در برخورد با مسائل روز پزشکی نمی تواند جوابگوی تمامی سوالات باشد. جدای از این در حقوق ایران تکیه اصلی قانونگذار در ابتدا بر مسئولیت های  کیفری و سپس بر مسئولیت های مدنی یک پزشک است، در حالیکه با نگاه به موارد مشابه در حقوق سایر کشورها ، مسئولیت مدنی پزشک یا تولید کننده بر مسئولیت مدنی پزشک و به تبع آن جبران خسارت زیان دیده تاکید بسیار شده است. با این وجود مفهوم دیه و ارش در حقوق ایران می تواند در جبران خسارت زیان دیده کمک شایانی کند .

قوانین مربوط با تخلفات پزشکی در ایران:  

در رابطه با تخلفات پزشکی در ایران قوانین زیر به تصویب رسیده است :

– قانون مجازات اسلامی ( مواد مربوط به شرایط مسئولیت یا عدم مسئولیت پزشک )

– قانون مربوط به مقررات امور پزشكي و داروئي و مواد خوردني و آشاميدني مصوب 29/3/1334 و اصلاحات آن

آيين نامه انتظامی رسيدگي به تخلفات صنفی وحرفه ای شاغلين حرفه های پزشكی و وابسته درسازمان نظام پزشکی

– قانون خودداري از كمك به مصدومين و رفع مخاطرات جاني مصوب ۱۳۵۴/۳/۵

– قانون پيوند اعضاء بيماران فوت شده يا بيمارانى كه مرگ مغزى آنان مسلّم است مصوب ۱۳۷۹/۱/۱۷

– قانون نحوه اهداء جنين به زوجين نابارور قانون نحوه اهداء جنين به زوجين نابارور مصوب 29/4/1382

– قانون طرز جلوگیری از بیماری های آمیزشی و واگیردار مصوب 11/3/ 1320

طرح دعاوی پزشکی و داروئی در ایران :

در خصوص طرح دعوی علیه پزشکان باید این گونه دعاوی را به دو دسته کلی تقسیم کرد :

الف) دعاوی قابل طرح در مراجع عمومی :

دعاوی که به عنوان یک فرد عادی، علیه پزشک قابل طرح بوده و طبق قوانین ناظر به رسیدگی در محاکم عادی قابل رسیدگی است .

ب) دعاوی ناشی از حرفه پزشکی :

در صورتیکه جرم واقع شده ناشی و یامرتبط با حرفه پزشکی باشد ( مانند اینکه پزشکی به لحاظ قصور در جراحی موجبات صدمه یا عیب در پای بیمار را ایجاد کند)، زیان دیده می تواند برای طرح شکایت و مطالبه دیه یا خسارت متعلقه به دادسرا مراجعه نماید. لیکن دادسرا علاوه بر جمع آوری ادله مطابق قواعد عمومی رسیدگی به امور کیفری، باید مطابق تبصره 3 ماده 35 قانون سازمان نظام پزشکی نظر کارشناسی و تخصصی هیات بدوی انتظامی پزشکی شهرستان مربوط را، که یک مرجع صلاحیتدار برای اعلام نظر کارشناسی در این خصوص است، اخذ نماید. اخذ نظریه این هیات به منظور احراز قصور یا تخلف پزشک و یا حرف وابسته به پزشکی در انجام امور مربوط به پزشکی بوده و یک نظر کارشناسی تلقی می‌شود. اما در خصوص میزان و نوع صدمه وارد شده به شخص ،اخذ نظریه پزشکی قانونی ضرورت دارد. بنابراین در احراز تخلفات پزشک، نظر هیات بدوی انتظامی پزشکی شهرستانها اخذ شده و در خصوص میزان دیه و خسارات وارده، از نظر پزشکی قانونی به عنوان کارشناس استفاده خواهد شد و این دو امر از هم جدا شمرده می‌شود. پس از احراز مسئولیت پزشک ،برخلاف عموم متهمان، که با رعایت قانون آیین دادرسی کیفری قابل احضار هستند، پزشکان رانمی توان با وجود احراز تمام ارکان متشکله بزه احضار کرد. مگر اینکه پس از اخذ نظر هیات بدوی انتظامی پزشکی بر اساس تبصره ماده 35 وماده 41 قانون نظام پزشکی با توجه به تبصره 2 ماده 41، مراتب احضار یا جلب 48 ساعت قبل از اقدام به اطلاع هیات بدوی انتظامی نظام پزشکی شهرستان برسد. این امر به منظور جلوگیری از ایجاد اختلال درامور مربوط به پزشکان و حرفه های وابسته ومردم است تا پزشکی را در اتاق عمل و در حین جراحی بیمار احضار یا جلب نکنند و از این جهت برنامه ریزی لازم صورت گیرد.

مراحل رسیدگی به تحلفات پزشکان و دعاوی پزشکی :

رسیدگی به تخلفات پزشکان چگونه است ؟

الف ) دادسرای انتظامی رسیدگی به تخلفات پزشکان

 مطابق مواد 2 تا 28 آیین نامه رسیدگی به تخلفات پزشکان، تکالیفی بر عهده پزشکان قرار داده شده که چنانچه پزشکی مرتکب اعمالی، از قبیل سهل انگاری در انجام وظیفه و جذب مشتری از طریق رقابت ناسالم، یا اقدامات غیر علمی و غیر استاندارد و تبلیغات غیرواقعی و گمراه کننده و عدم رعایت اصول نسخه نویسی وموارد دیگری شود که از لحاظ قانون تخلف است، هیات های بدوی رسیدگی به تخلفات پزشکی در شهرستانها، نسبت به رسیدگی به تخلفات اقدام می نمایند.

این هیات ها، حسب ماده 28 به بعد قانون سازمان نظام پزشکی و ماده 1به بعد آیین رسیدگی دادسراها و هیاتها مصوب 84در  هر شهرستان تشکیل ودر معیت هر هیات بدوی دادسرا استقرار می یابد. شکایت شاکی انتظامی بدواً در دادسرا مطرح می شود.

دادسرا پس از وصول شکایت با اقدامات مقتضی، اعم از تحقیق از شاکی، ملاحظه مدارک و سوابق مربوط و استعلام از مطلعین و انجام معاینات و آزمایشات مورد لزوم و جلب نظر کارشناس، موضوع را مورد رسیدگی قرار خواهد داد.

در صورتی که عقیده بر تعقیب داشته باشد، پس از جلب موافقت دادستان یا معاون اول، کیفرخواست تنظیم و پرونده راجهت  رسیدگی به هیات بدوی انتظامی ارسال می نماید. (ماده 31). به موجب ماده 33 قانون چنانچه دادسرا به علت عدم وقوع تخلف یا فقد دلیل نظر به منع تعقیب داشته و دادستان با آن موافق باشد قرار منع تعقیب صادر می نماید که این قرار از سوی ذینفع ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل شکایت درهیات بدوی انتظامی است. در چنین صورتی و ارجاع به هیات بدوی، چنانچه نظر دادسرا نقض شود، خود به موضوع رسیدگی می نماید.

ب ) هیات بدوی انتظامی رسیدگی به تخلفات پزشکان

با صدور کیفرخواست یا در صورت اعتراض معترض به قرار منع تعقیب دادسرا، پرونده جهت رسیدگی به هیات بدوی انتظامی ارسال می‌شود. این هیات در شهرستان ها استقرار دارد. هیات های بدوی متشکل از 13نفر با عضویت یک نفر قاضی به انتخاب و معرفی رئیس قوه قضائیه، مسئول پزشکی قانونی، پنج نفر از پزشکان شهرستان، یک نفر دندان پزشک یک نفر دکتر داروساز، یک نفر متخصص علوم آزمایشگاهی، یک نفر کارشناس پروانه دار گروه علوم پزشکی و یک نفر پرستار و لیسانس مامایی تشکیل می‌شود. هیات علاوه بر رسیدگی به تخلفات پزشکان و حرف وابسته، حسب کیفرخواست صادره از دادسرا، اعتراض به قرار منع تعقیب صادره از دادسرا، درخصوص استعلامات دادگاه درباره تخلفات پزشکان و صاحبان حرف پزشکی نیز اظهارنظر می نماید که در دو مورد اول در صورت احراز تخلف، حسب ماده 28 قانون، اقدام به تعیین یکی از مجازاتهای 7گانه قانونی می نمایدو مجازات های تعیین شده قابل تجدیدنظر است. 

پ) هیات تجدیدنظر انتظامی استان

  به منظور رسیدگی مجدد به پرونده هایی که پس از صدور رای هیات های بدوی انتظامی مورد اعتراض هر یک از طرفین قرار گیرد، هیاتی به نام هیات تجدیدنظر انتظامی استان در شهرستان مرکز استان تشکیل شده و نسبت به بررسی وتجدیدنظر در آراء صادره هیات بدوی اقدام می نماید.

  متقاضی تجدید نظر درخواست خود را به دفتر هیات بدوی تسلیم کرده و پس از تکمیل، ظرف یک هفته اصل پرونده به هیات تجدید نظر ارسال می نماید. مدیر دفتر این مرجع نیز ظرف یک هفته مراتب را به تجدیدنظرخوانده اعلام تا چنانچه پاسخی دارد ظرف ده روز تسلیم کند. پس از آن، پرونده ها به نوبت به یکی از اعضا ارجاع داده شده تا گزارشی از  آن تهیه و به همراه اظهار عقیده کتبی در جلسه هیات مطرح شود. (ماده79آیین نامه) متعاقب آن، هیات مبادرت به صدور رای اعم از تایید یا نقض رای هیات بدوی می نماید . آرا هیات جز در مورد احکام محرومیت از اشتغال، قطعی است.(ماده 89 آیین نامه)

ت) هیات عالی انتظامی

 آراء صادره از هیات های تجدیدنظر انتظامی پزشکی استان، تا حد مجازات های بندهای الف، ب، ج تبصره 1 ماده 38 یعنی مجازات های توبیخ قطعی است. سایر موارد حسب ماده 95 آیین نامه، قابل تجدیدنظر در هیات عالی انتظامی که در تهران تشکیل می‌شود، است. به علاوه حسب ماده 38 قانون ،هیات عالی به کار هیات های بدوی و تجدیدنظر نظارت داشته، بدین منظور با اعضاء مشخص در سازمان مرکزی نظام پزشکی تشکیل می گردد و می تواند به پرونده های قابل اعتراض  هیات بدوی و تجدیدنظر رسیدگی نماید.

  رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور نیزبه موجب ماده 40 قانون می تواند آراء قطعی هیات های بدوی و تجدیدنظر انتظامی استان را که خلاف قانون تشخیص دهد، از هیات عالی درخواست رسیدگی مجدد نماید که این رای قطعی است.

 د) دادگاه تجدیدنظر استان

در صورت خواسته  ذینفع، می تواند نسبت به آراء قطعی هیات های بدوی، تجدیدنظر و هیات عالی انتظامیٍ نظام پزشکی ، ظرف مدت یکماه از تاریخ ابلاغ در دادگاه تجدیدنظر استان محل صدور آرا هیات های بدوی یا تجدیدنظر، تقاضای تجدید نظر کند. حسب تبصره ماده 40 قانون، دادگاه تجدیدنظر به موضوع رسیدگی و رای لازم را صادر می نماید این رای قطعی است. آراء صادره از دادگاه تجدیدنظر استان قابلیت طرح مجدد در هیچ  مرجع دیگری را نداشته مگر اینکه شرایط فوق العاده حاکم بر رسیدگی های دادگاه تجدید نظر فراهم گردد.

برای ارتباط با بهترین و با تجربه ترین وکیل تخصصی در دعاوی پزشکی کلیک کنید.

دعاوی علیه تولید کنندگان مواد آرایشی بهداشتی و خوردنی :

با توجه به حساسیت بالای جامعه نسبت به این گونه مواد و ریسک های احتمالی در خصوص این دسته از محصولات کشورها از دیرباز قوانین و آیین نامه های بسیاری را در جهت قانون مند سازی رویه تولید ، نظارت بر واحد های تولیدی شاغل در این عرصه و رسیدگی به تخلفات دست اندر کاران مربوطه ، وضع کرده اند.

یکی از اولین قوانین وضع شده در این رابطه مجموعه قوانین ناظر به مواد آرایشی ، بهداشتی و خوردنی و آشامیدنی است که در سال 1346 وضع و در سال 1353 اصلاح شده است .

در قانون ذکر شده ، انواع تخلفات در زمینه تولید مواد آرایشی بهداشتی و خوراکی و مجازاتهای آن بیان شده است. همچنین در آیین نامه های الحاقی به این قانون ، نحوه اخذ مجوز لازم برای فعالیت در عرصه تولید این مواد و مجازات واحد های تولید در پی تخلف در این زمینه آورده شده است .

مرجع رسیدگی به جرایم مربوط به مواد آرایشی بهداشتی :

این گونه دعاوی همانند دعاوی ناشی از فعالیت های پزشکی در ابتدای امر، برای رسیدگی اولیه و برای ارزیابی به دادسرای رسیدگی به جرایم پزشکی فرستاده می شوند . بعد از طی مراحل ابتدایی در خصوص رسیدگی، با توجه به نوع جرم و مجازات پرونده به دادگاههای مربوطه فرستاده خواهد شد.

یکی از مهمترین نکاتی که در دعاوی علیه شرکتهای دارویی باید در نظر داشت، این است که در رابطه با این دسته از محصولات با اعلام شکایت مصرف کنندگان ، حتی به صورت تلفنی، شرکت های توزیع کننده دارو مسئولیت پیگیری شکایات را از کارخانه های تولید کننده دارو دارند. این در حالتی است که در خصوص شکایت از پزشک ، شاکی خود مسئول پیگیری شکایت و ارائه آن به دادسرای ذی صلاح است .

برای ارتباط با بهترین و با تجربه ترین وکیل تخصصی در دعاوی بهداشتی و آرایشی کلیک کنید.

دعاوی مالکیت معنوی :

یکی از ارزشمندترین اموال در عرصه تجارت جهانی و داخلی اموال غیر مادی و آن دسته اموالی است که وجه قابل لمس در جهان مادی ندارند. اگرچه این نوع دارایی ها، تاثیر گسترده ای بر دارایی مادی افراد و شرکت ها می‌گذارند. یکی از این اموال حقوق مولف است که خود به دو دسته حقوق مولف بر آثار هنری و ادبی و پتنت ها یا حق اختراع تقسیم بندی می شوند .

انواع دعاوی مالکیت معنوی :

با توجه به گستردگی دامنه نقض این گونه اموال دعاوی بسیاری در رابطه با آنها مطرح می شود . از ثبت علایم تجاری مشابه تا تولید کالای تقلبی که با آرم و لوگوی کالای اصل به فروش می رسد . در رابطه با این دعاوی باید این نکته را در نظر گرفت، همانند دعاوی ناشی از مواد آرایشی ، بهداشتی و خوراکی رسیدگی ابتدایی در داسرای تخصصی انجام می گیرد و بعد از طی مرحله رسیدگی ابتدایی پرونده، برای رسیدگی به شعبی از دادگاههای عمومی که برای این کار اختصاص یافته، فرستاده می شود. درحال حاضر شعبه سوم مجتمع حقوقی شهید بهشتی مسئول رسیدگی به این پرونده ها است. علیرغم اقدامات مثبت قانون گذار، خلاهایی در رابطه با اموال معنوی به خصوص در رابطه عرضه نسخه های تقلبی آثار هنری سینمایی و موسیقی وجود دارد . در خاتمه باید گفت که  با توجه به امکان سو استفاده از این دسته از اموال ، می توان با ثبت به موقع اختراعات ، طرح ها و علایم صنعتی امکان سواستفاده از آنها را به حداقل خود رساند.

مرجع رسیدگی به دعاوی مالکیت معنوی :

در خصوص دعاوی معنوی باید گفت که اگرچه مرجع رسیدگی به تقاضای ثبت متقاضیان اداره ثبت علامات تجاری است، ولی این مرجع نقش رسیدگی کننده به اختلافات ناشی از ثبت علامات تجاری را ندارد . و در واقع در بیشتر اوقات به عنوان شخص سوم و در خصوص استعلامات ثبتی در پرونده ظاهر می شود . مرجع رسیدگی به اختلافات ناشی از ثبت علائم تجاری و اختراعات شعب تخصصی دادسراها و دادگاهها هستند که به شکل خاص به این دعاوی رسیدگی می کنند.

وکلای موسسه حقوقی اندیشه با داشتن سالها تجربه در خصوص انواع دعاوی امکان ارائه خدمات مشاوره حقوقی تخصصی به موکلان و متقاضیان خدمات حقوقی داشته و می توانند دعاوی تخصصی مراجعان را با صرف هزینه مقرون به صرفه و در کوتاه ترین زمان ممکن به نتیجه برسانند .

برای ارتباط با بهترین و با تجربه ترین وکیل تخصصی در دعاوی مالکیت معنوی کلیک ​​​​​​​کنید.