بیت کوین چیست؟
بیت کوین یک پول یا ارز دیجیتالی است که به صورت الکترونیکی توزیع و استفاده می شود. در این مطلب به نحوه‌ی شکل گیری و تولید بیت کوین و همین طور بررسی آثار حقوقی آن پرداختیم.
خلاصه مطلب :
در سالهای اخیر، به ویژه با سقوط بورس در ایران، تعداد زیادی از افراد به سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال روی آوردند. آیا خرید و فروش رمزارزها در ایران قانونی است ؟ قوانین مربوط به ماینینگ و استخراج بیت کوین چیست و در صورت بروز مشکل چطور می‌توان اقدام کرد ؟
خواندن این مطلب به 3 دقیقه زمان نیاز دارد.
بیت کوین (Bitcoin) چیست ؟
بیت کوین با نمادBTC، یک پول یا ارز دیجیتالی است که به صورت الکترونیکی توزیع و استفاده می شود. شبکه این ارز دیجیتال، به صورت غیر متمرکز و کاربر به کاربر است. هیچ شخص یا نهادی این شبکه را کنترل نمی‌کند. ارز دیجیتال بیت کوین نمی‌تواند خارج از برنامه ریزی انجام شده، چاپ یا خلق شود و تعداد آن محدود است. فقط 21 میلیون بیت کوین برای همیشه تولید می‌شود. تراکنش های شبکه بیت کوین، در یک لاگ عمومی با تکنولوژی بلاک چین(block chain) ذخیره می شوند.
برای اطلاعات بیشتر : بلاک چین چیست ؟
پول و بیت کوین چه تفاوتی با هم دارند ؟
بین رمزارزهای دیجیتال و پول، دو تفاوت اصلی وجود دارد.
1. تراکنش‌های صورت گرفته در سیستم بیت کوین در یک دفتر غیرقابل دستکاری ثبت می‌شود.این دفتر کل به دولت یا مرجعی متصل نیست و یک شبکه‌ی کامپیوتری است که هرکس می‌تواند به صورت رایگان در آن عضو شود.
2. مقدار کلی بیت کوین مشخص است یعنی پس از استخراج تمام 21 میلیون بیت کوین تولید آن متوقف می‌شود و بیت‌کوین جدیدی ایجاد نخواهد‌شد.
به طور کلی بیت کوین در اغلب کشورها به عنوان یک کالا شناخته می‌شود. کالایی که به عنوان وجه پرداختی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چه کسی بیت کوین را ساخته است؟
بیت کوین برای اولین بار در سال 2009 به عنوان یک نرم افزار متن باز، توسط یک برنامه نویس ناشناس (یا گروهی از برنامه نویسان) تحت نام مستعار ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. شایعات زیادی در مورد هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو مطرح شده است، اما اغلب افراد نام برده شده به عنوان خالق بیت کوین، این ادعا را رد کرده‌اند.
ناکاموتو خود را یک مرد 37 ساله که در ژاپن زندگی می‌کند، معرفی کرده است. با این حال از آنجا که تسلط وی به انگلیسی بسیار خوب به نظر می‌رسد و هیچ نشانه ای از نرم افزار وی در ژاپن وجود ندارد، در مورد این ادعا تردیدهایی وجود دارد. در اواسط سال 2010 ناکاموتو به سراغ موارد دیگری رفت و بیت کوین را در اختیار چند عضو برجسته جامعه بیت کوین قرار داد. ساتوشی نام گاوین اندرسون را به عنوان برنامه نویس و توسعه دهنده اصلی اعلام کرده‌است. تخمین زده می‌شود که ناکاموتو دارای یک میلیون بیت کوین است.
در اولین مقالات منتشر‌شده در وب فارسی، بیت کوین آینده‌ی پول‌های دیجیتال نامیده شد. اکنون به آن آینده در حال نزدیک شدن هستیم ولی باید یک گام فراتر گذاشته و بیت کوین را آینده پول بنامیم. در واقع بیت کوین و تکنولوژی پشت این پول و مزایای این تکنولوژی، شرایطی را به وجود آورده تا به این نتیجه برسیم که سیستم فعلی مالی و پولی دنیا که سالها بر اساس آن تبادلات مالی انجام شده، یک اشتباه و ناشی از ضعف و عدم وجود تکنولوژی های دیجیتال بوده است. پول در آینده، بیت کوین یا چیزی شبیه به آن خواهد بود!
بیت کوین در ایران قانونی است؟
هنوز در ایران، بیت کوین به صورت رسمی قانونی نشده است اما استفاده از آن نیز جرم حساب نمی‌شود. کلا خرید، فروش و همچنین نگهداری ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری و توسط مردم جرم نیست ولی در حوزه‌ی پرداخت‌های کلان کشور و در مقیاس وسیع، فعلا مجوزی صادر نشده است.
آیا خرید و فروش ارز دیجیتال جرم به حساب می آید؟
طبق اطلاعیه ی بانک مرکزی در خصوص خرید، فروش بیت کوین در دی ماه سال 96 و همین طور در اردی‌بهشت 97، هر گونه استفاده، خرید و فروش ارزهای دیجیتال در موسسات مالی، بانک ها و صرافی‌هایی که از بانک مرکزی مجوز دارند، رسما ممنوع اعلام شد. البته در گذشته نیز این ممنوعیت وجود داشت ولی بخشنامه ای رسمی برای آن صادر نشده بود. در حقیقت در عمل صرافی‌ها و بانک هایی که تحت نظر بانک مرکزی بودند، به طور رسمی منع شدند. در بهمن 97، بانک مرکزی پیش نویس قوانین ارزهای دیجیتال را منتشر کرد که تاکنون به تصویب نرسیده‌است.
استخراج بیت کوین (ماینینگ) در ایران قانونی است ؟
در ایران، استخراج بیت کوین، قانونی بوده و صنعت به حساب می آید. اما برای این کار، باید مجوزهای لازمه را از وزارت صمت ( وزارت صنعت، معدن و تجارت) دریافت کرد. در غیر این صورت، اداره‌ی برق می‌تواند با قطع برق، جلوی فعالیت ماینر را بگیرد. همچنین نیروی انتظامی نیز حق انجام اقدامات قضایی و ضبط دستگاه ها را دارد. طبق ماده ی 2 از قانون مجازات های عمومی، هیچ کاری را نمی توان جرم به حساب آورد مگر این که به واسطه‌ی قانون برای آن اقدامات تربیتی یا تامینی یا مجازات تعیین شده‌باشد. پس به علت عدم مجازات برای خرید، فروش و نگهداری آن نمی‌توان این افعال را جرم دانست.
نیروی انتظامی نیز در قبال کلاهبرداری‌های ارز دیجیتال، مسئولیت و اختیاراتی دارد. قانون می‌تواند تا جایی که امکان داشته باشد، پیگیری‌های لازم را در قبال کلاهبرداری‌های حوزه‌ی ارز دیجیتال انجام بدهد. چنانچه در فضای ارز دیجیتال، هک، کلاهبرداری و یا بدعهدی انجام بگیرد، فرد می تواند شکایتی رسمی ارائه داده و دادگاه نیز مسئول رسیدگی به آن خواهد بود.
نگارنده : آیدا خرداد