مجله حقوقی اندیشه

تصویر وکیل دادگستری که مشغول مطالعه پرونده قتل سیگار برگ دود می‌کند ….. پرونده قتلی که از یک پرونده دستور تخلیه کم قطورتر و اوراق آن کم‌تر است. 

در پلان بعدی همان وکیل در حال فریاد کشیدن بر سر اصحاب دعوی و قضات دیده می‌شود؛ وکیل فریاد می‌زند گور بابای همه شما و قضات مبهوت به وی خیره می‌شوند. 

در سریالی دیگر هنرپیشه بازیگر نقش مادر گریه می‌کند چون بعد از مرگ پدر فرزند وی حضانت بچه با پدر بزرگ است و اگر با پدر بزرگ نباشد حتما با عموی بچه است.

متهمان جرایم خشن به راحتی مرخصی گرفته و در سطح شهر تردد می‌کنند، قوانین زوجیت هیچ انگاری می‌شود، وکلای دادگستری در نقش کاراگاه و بازپرس حاضر شده و شخصا اقدام به تحقیق محلی می‌کنند و هنگام مواجه با این پرسش که شما اصولا چه کسی هستید و چه نقشی در پرونده دارید اعلام می‌کنند من وکیل دادگستری هستم!!! 

البته گاهی نیز محل ارتکاب قتل پلمب می‌شود و وکیل زوجه به دلیل قتل زوجه به دست زوج در معرض اتهام همکاری قرار می‌گیرد. 

تمامی موارد بالا گوشه ای از ایرادات حقوقی فاحشی است که در سریال‌های تولید وطن به چشم می‌خورد، سریال‌هایی با مخاطبان میلیونی که در سال‌های اخیر با اضافه شدن شبکه‌های نمایش متاسفانه چهره عجیب و غیر واقعی از قوانین حاکم بر ایران و نقش وکلای دادگستری به جامعه ارائه کرده‌اند. 

ژانر دادگاه اصولا به عنوان یکی از ژانرهای سینمایی و تلویزیونی همیشه مورد توجه سازندگان سریال و فیلم بوده است ساخت شاهکارهای بی‌بدیل مانند دوازده مرد خشمگین و محاکمه نورنبرگ در همین بستر بوده و توجه سازندگان و هنرمندان به این ژانر طبیعی است؛ از طرفی نمی‌توان نقش مثبت سریال‌های مانند Suites  و قانون و نظم را در بسط و گسترش اطلاعات حقوقی و آگاهی رسانی به افراد جامعه نادیده گرفت اما متاسفانه کالاهای هنری و فرهنگی تولید شده در سینما و تلویزیون ایران این نقش را نتوانسته‌اند به خوبی ایفا کنند بلکه با ارائه چهره‌ای مخدوش و غیرواقعی از روند حاکم بر محاکم ایران و خصوصا حرفه دادگستری ذهنیت مخاطب را اگر نگوییم مسموم به بیراهه می‌کشانند. 

در این بین حلقه گم شده میان مخاطب، نویسنده و تولیدات سینمایی و تلویزیونی ایران مشاوره حقوقی است به نظر می‌رسد که نویسندگان فیلمنامه در ایران تاکنون روی خوش به استفاده از مشاوران حقوقی نشان نداده‌اند همین امر منجر به تولیداتی شده است که در بعضی موارد گمراه کننده و در بعضی موارد نسبت به حرفه وکالت موهن و آزار دهنده است . 

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که نقش مشاوران حقوقی در نوشتن فیلمنامه چه خواهد بود؟ 

در پاسخ به این سوال باید ابتدا این نکته را مشخص کرد که مشاوران حقوقی سریال هنرمند نیست و وظیفه وی اضافه کردن به جذابیت تولیدات هنری نیست بلکه وی موظف است از تطبیق وقایع نگاری در فیلمنامه‌ها با واقعیت‌های هنری در سطح جامعه اطمینان حاصل کند برای مثال وظیفه مشاوران حقوقی این است که از در مورد فریاد کشیدن وکیل دادگستری بر سر قضات به فیلم نامه نویس هشدار دهد که این رفتار نه تنها خلاف شان وکلای دادگستری است بلکه مستند به نص صریح قانون می‌تواند منجر به بازداشت وکیل شود. 

هم چنین مشاوران حقوقی می‌تواند در فضاسازی یک سریال یا فیلمنامه نقش‌آفرینی کند کلیه مشاغل دارای المان‌های شغلی خود هستند که این المان‌ها در پوشش و نحوه صحبت ایشان تاثیر می‌گذارد در همین راستا ارائه تصاویر غیرواقعی از نحوه عملکرد وکلا و قضات دادگستری نیز منجر به گمراهی مخاطب و ترسیم چهره غیرواقعی از فضای دادگستری در ایران می‌شود. 

در نهایت بهتر است نویسندگان فیلمنامه برای ترسیم محیط حقوقی معقول‌تر و نزدیک‌تر به واقعیت از مشاوران حقوقی کمک بگیرند.