مجله حقوقی اندیشه

وکالت نامه، قراردادی است که بین وکیل و موکل بسته می شود. در واقع سندی که مندرج به توافقات طرفین، موضوع و اختیارات وکیل است. این قرارداد تنها منوط به توافق بین افراد معمولی و وکلای قانونی نیست بلکه بین افراد عادی نیز می توان چنین قراردادی را عقد کرد. در این مطلب به بررسی انواع مختلف وکالت نامه حقوقی پرداختیم.

زمان لازم برای مطالعه این مطلب : 4 دقیقه

 از طریق وکالت نامه می توان امور مختلف خود را به وکیل سپرد تا روال انجام آن با سرعت بیشتری طی شود. به علاوه برای انجام اموری مانند خرید و فروش خانه، خرید و فروش خودرو، تعویض پلاک، اخذ مدرک تحصیلی، سرپرستی فرزند و … میتوان به شخص ثالث نیز وکالت داد. برای وکالت دادن لازم است به دفتر اسناد رسمی رجوع شود و با تعیین نوع وکالت نامه و مدت آن، اختیارات وکیل مشخص شود.

وکالتنامه  بلاعزل

وکالت بلاعزل نوعی از وکالت است که ضمن عقد به صراحت در آن قید شده که موکل حق عزل وکیل را ندارد. در وکالت بلاعزل تنها در شرایطی که موضوع وکالت تمام شده باشد یا وکیل فوت شده و یا دچار جنون شود، وکالت فسخ خواهد شد. در این نوع وکالت، این امکان وجود دارد که وکیل مصلحت و منافع موکل را در نظر نگرفته و این امر باعث ضرر و زیان موکل شود. در این حالت به دلیل بلاعزل بودن وکالت، موکل نمی تواند اقدامی انجام داده و به عقد وکالت پایان دهد. به طور کلی باید گفت موکل که جهت انجام امور مربوط به خود به وکیل، وکالت بلاعزل    می‎دهد، دیگر حق عزل وکیل و فسخ وکالت را ندارد. بیشترین کاربرد وکالت بلاعزل در زمانی است که پس از خرید و فروش اموال منقول و غیرمنقول بنا به دلایلی نقل و انتقال نیاز به زمان طولانی مدت داشته باشد. همچنین درصورتی که سند در دسترس نباشد و طرفین برای انقعاد عقد عجله داشته باشند یا درفرض هزینه بر بودن نقل و انتقالات، از وکالتنامه بلاعزل استفاده می شود.

صلح نامه

قراردادی است که اشخاص برای رفع اختلاف یا در مقام معاملات آن را منعقد می کنند. صلح نامه را طرفین قرارداد می توانند به صورت دست نوشت و عادی یا به صورت رسمی منعقد کنند. در تنظیم صلح نامه باید تمامی ارکان عقد صلح ذکر شده باشد و عدم ذکر یکی از آن ها سبب بی اعتباری قرارداد می شود. صلح نامه ها معمولا برای رفع تنازع موجود یا جلوگیری از ایجاد اختلاف در آینده، منعقد می شوند.

وکالتنامه تام الاختیار

وکالت تام الاختیار به وکالتی گفته می شود که در آن موکل تمام اختیارات مالی و غیرمالی خود را به وکیل انتقال می دهد. برخلاف تصور عامه مردم، در وکالت تام الاختیار نیز لازم است که اختیارات وکیل در وکالتنامه تصریح شود و مدت آن نیز می تواند معین یا نامعین باشد. وکالتنامه تام الاختیار ممکن است به صورت عادی بین وکیل و موکل منعقد گردد و موکل اختیار اداره امور مالی و غیرمالی خود را به وکیل منتقل کند. یا امکان دارد وکالتنامه تام الاختیار  به صورت رسمی در دفتراسناد رسمی تنظیم شود. از منظر اعتبار، وکالتنامه رسمی اعتبار بیشتری نسبت به وکالتنامه عادی دارد. برای فسخ شدن وکالت تام الاختیار یا وکیل باید استعفا دهد و یا شخص باید وکیل را عزل نماید.

وکالتنامه رسمی 

 وکالتنامه ای است که به صورت رسمی و محضری بین وکیل و موکل منعقد می شود و دردفتر اسناد رسمی به ثبت می رسد.  وکالتنامه رسمی در موضوعات مختلف مانند خرید وفروش، انواع معامله، ازدواج و… می تواند تنظیم شود. اعتبار اینگونه وکالتنامه ها همانند اعتبار اسناد رسمی است و مانند دیگر اسناد رسمی امکان جعل شدن را نیز در پی دارد.

وکالتنامه عادی

سندی است که بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و ثبت قرارداد تنظیم و به صورت وکالت نامه دستی (دست نویس)، میان افراد تنظیم می شود و نشان دهنده وقوع عقد وکالت است. بنابراین اگر وکالت نامه عادی درایران تنظیم شده باشد، وکیل باید زیر وکالتنامه تایید کند که موکل شخصا وکالت نامه را امضا کرده است. همچنین اگر وکالتنامه عادی در خارج از ایران تنظیم شده باشد، تایید وکالتنامه عادی با تایید یکی از مامورین سیاسی یا کنسولی جمهوری اسلامی ایران است. همچنین اگر وکالتنامه عادی باشد و در جلسه دادرسی دادگاه با وکیل منعقد شود، باید ضمن صورتجلسه ذکر شود و موکل نیز آن را تایید کند.

وکالتنامه مقید

در وکالتنامه مقید موکل طی قراردادی انجام امور خاص و مقیدی را به وکیل می سپارد، بنابراین وکیل تنها اختیار انجام کار مشخص شده در قرارداد را دارد و فقط باید در همان مورد معین عمل کند. مانند خرید خانه یا فروش ماشین.

وکالتنامه مطلق

در این نوع وکالتنامه موکل به وکیل اجازه انجام تمام امور مربوط به موضوع مورد توافق را می دهد. بنابراین در وکالت مطلق، وکیل بدون هرگونه محدودیتی حق دخل و تصرف و اعمال وکالت و نمایندگی در اموال موکل را دارد. مانند وکالت فروش و خرید یا پرداخت هزینه خانواده.

وکالتنامه قضایی

در خصوص وکالتنامه قضایی، تنها یکسری امور قضایی موکل در دادگاه که انجام آن نیازمند دانش و تخصص کافی است به وکیل دادگستری سپرده می شود.

گردآورنده  : نگین ارزانی