تامین دلیل و انواع آن
فهرست مطالب
آیا تاکنون درباره تامین دلیل چیزی شنیده اید؟ تامین دلیل یکی از راه های حفظ حقوق برای فرد متضرر است . در مطلب زیر، کوتاه به تامین دلیل و شرایط آن پرداختیم.
تامین دلیل چیست؟
دلیل، امری است که اصحاب دعوی، برای اثبات دعوی یا دفاع از خودشان به آن استناد می کنند. ممکن است اشخاص، برای حفظ اسناد و مدارکی که احتمال دارد در آینده به عنوان دلیل در دادگاه مورد استناد قرار گیرد، درخواست تامین دلیل نمایند. تأمین دلیل، به معنای حفظ دلایل موجود برای استفاده از آن ها در آینده است. تامین دلیل، در قالب قرار صادر میشود. به عبارتی دیگر، تامین یکی از راه های حفظ حقوق فرد متضرر است. در برخی مواقع، آثار خسارت فرد متضرر، در طول رسیدگی پرونده قضایی از بین می رود. در چنین مواردی قانون، تامین را پیش بینی نموده است.
تامین دلیل چه شرایطی دارد؟
به منظور تامین دلیل، باید دلایل یا مدارک موجود باشد و بیم آن برود که در آینده از بین خواهد رفت. در درخواست تامین دلیل، باید مشخصات درخواست کننده، موضوع دعوا، شرایط و طرف مقابل قید گردد. یکی دیگر از شروط درخواست تامین دلیل، آن است که احتمال دسترسی به دلایل موجود، در آینده امکان پذیر نباشد، دسترسی به آن ها با سختی صورت پذیرد یا دلیل به صورتی باشد که در زمان مناسب، دسترسی به همان شکل موجود، میسر نباشد. باید در تامین دلیل، از سوی طرف مقابل ممانعتی صورت نگیرد. زیرا شخص مقابل می‌تواند مانع بررسی تامین دلیل شود و نسبت به آن مقاومت نشان دهد.
مرجع صالح برای تامین دلیل کجاست؟
مرجع صالح برای درخواست تامین دلیل، مطابق ماده 149، دادگاه حقوقی است. اما مطابق بند ب ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 18 تیر سال 1387، مرجع صالح، شورای حل اختلاف محلی که دلایل و امارات مورد درخواست در حوزه آن قرار گرفته، صلاحیت خواهد داشت. چنانچه در حوزه مربوطه، شورای حل اختلاف نباشد، رسیدگی با دادگاه محل خواهد بود. با تغییر مذکور در مرجع صلاحیت‌دار و توجه به حدود اختیارات شوراهای حل اختلاف، برخی موارد تامین دلیل، در اجرای آن دچار تغییر شد. به عنوان مثال، مطابق مواد قانون آیین دادرسی مدنی، تقدیم دادخواست تامین دلیل هم به صورت جداگانه و هم ضمن دادخواست دعوای اصلی میسر است. در صورتی که با توجه به حدود صلاحیت شورای حل اختلاف، عملا امکان تقاضای بررسی تامین دلیل ضمن دادخواست مربوط به اصل دعوی، منتفی شد. مگر در مواردی که خواسته دعوای اصلی در نصاب صلاحیت شورای حل اختلاف باشد.
نحوه تقاضای تامین دلیل به چه صورتی است؟
تقاضای تامین دلیل از سوی ذی‌نفع، بر روی فرم مخصوص دادخواست به تعداد خواندگان به اضافه یک نسخه، همراه با فتوکپی برابر اصل اوراق و اسناد، به شورای حل اختلاف محلی که موضوع بررسی تامین دلیل در محدوده آن قرار دارد، تقدیم خواهد شد . درخواست تامین دلیل، شامل مشخصات طرفین (البته چنانچه تعیین طرف مقابل میسر نباشد، نیز درخواست تامین دلیل پذیرفته است)، عنوان دعوایی که برای اثبات آن تقاضای تامین دلیل شده و نیز ذکر موارد و اوضاع و احوالی که باعث درخواست بررسی تامین دلیل شده، می شود. شورا با احراز فوریت موضوع تامین دلیل، موضوع را به یکی از کارشناسان رسمی دادگستری در رشته مربوطه ارجاع خواهد داد. پس از حضور مدیر دفتر شعبه و کارشناس در محل و جلب نظر کارشناس، شورا صورت‌جلسه تامین دلیل را با ذکر نظر کارشناس تنظیم می کند.
مدت اعتبار تامین دلیل تا چه زمانی است؟
تامین، در هر زمانی قابل استفاده است و محدودیت زمانی ندارد. به عنوان مثال، چنانچه شخص برای تصادف یا طلبی که دارد تامین بگیرد، هر زمان می تواند از آن استفاده کند. لازم به ذکر است، تامین دلیل، دال بر تایید یا رد دلیل توسط دادگاه نیست. توصیه می شود پروسه قضایی طولانی نشود، زیرا هرچه مدت زمان رسیدگی به پرونده قضایی طولانی شود، بعضا امکان دارد مطالبه حق دشوارتر شود.