عناصر ثبت اختراع

اختراع نیازمند شرایط ماهوی و شکلی است و وجود عناصر ماهوی آن برای اقدام به ثبت، الزامی می باشد.

عناصر ماهوی ثبت اختراع عبارتند از :  نوآوری، گام ابتکاری، کاربرد صنعتی

نوآوری یا Novelty  : نوآوری به مهارت مبتنی بر دانش و قابلیت های فن آوری اطلاق می شود که بستر را برای بازاریابی اختراع فراهم می کند و به نوعی اختراعی را که در قالب “ایده” است را به مرحله ظهور می رساند. معنای دقیق تر آن با توجه به تعریف سازمان همکاری و توسعه اروپا عبارتست از: پیاده سازی یا بهبود یک محصول، کالا، ایده و یا روش جدید بازاریابی یا یک روش سازمانی جدید در امور تجاری، محیط کاری و روابط خارج سازمانی. همانطور که مشخص است تعریف نوآوری آن سازمان، مشمول تمام اموال فکری می گردد.

گام ابتکاری Innovative Step  : گام ابتکاری در قانون ثبت اختراعات ایران معادل “ابتکار جدید” است . به این معنا که برای دارنده مهارت عادی در همان فن، بدیهی نباشد و در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته باشد.

کاربرد صنعتی Utility : با توجه به تعریف، سازمان جهانی مالکیت فکری، به امکان استفاده در یک صنعت یا کسب و کار، اطلاق می شود. به مفهوم ساده تر، اختراع می بایستی مفید باشد. کاربرد صنعتی اختراع در ایران، به اختراعی اطلاق می شود که در صنعتی خاص، قابلیت ساخت یا استفاده داشته باشد و دامنه تعریف صنعت گسترده و مشمول تمام صنایع اعم از صنایع خدمات، کشاورزی، دستی و … می باشد.

عناصر شکلی ثبت اختراع عبارتست از :  افشاء شده باشد و مستثنا نشده باشد.

 افشاء  Disclosure : متقاضی ثبت اختراع می بایستی تمامی اطلاعات مرتبط با اختراع را به واسطه تقاضای گواهی ثبت اختراع، به اداره ثبت، افشاء کند. لازم به یادآوری است که اطلاعات افشاء شده در برگه های اظهارنامه، تا پایان مدت اعتبار گواهی ثبت اختراعات، محرمانه می ماند. افشای اطلاعات باید به گونه ایی باشد که یک فرد متخصص و دارای مهارت در همان فن خاص، قادر به بازسازی اختراع گردد. اداره ثبت بعد از طی مدت اعتبار اختراع که بیست سال است و قابلیت تمدید ندارد، اطلاعات مربوطه را در دسترس عموم قرار می دهد و هدف از عرضه عمومی، افزایش سطح دانش فنی جامعه و متخصصان مربوطه است.

مستثنا نشدن Unexpected : به این معنا که در اعطای گواهی اختراع به آن فرآیند در قانون، استثناء نشده باشد. چراکه بسیاری از فرآیندها در قوانین اختراعات، استثناء شده اند. در قانون ایران منطبق بر ماده 4 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علایم تجاری، موارد استثناء شده عبارتست از : کشفیات، نظریه های علمی، روشهای ریاضی، آثار هنری و … .

معیارنوآوری Novelty  

معیار نوآوری می تواند به سه دسته مطلق، نسبی و محلی تقسیم شود.

 “نوبودن مطلق” فرامرزی است.

“نو بودن نسبی” در مقایسه با فرآیند های مشابه، سنجیده می گردد.

 “نوبودن محلی” در محدوده مکانی خاص بررسی می شود.

کشورهای توسعه یافته که در اختراعات پیشتاز می باشند، برای ثبت اختراع، معیار مطلق یا جهانی را در نظر می گیرند.

انواع افشاء Disclosure

افشاء به سه دسته شفاهی Oral، کتبی written و به کارگیری By using  تقسیم می شود. افشاء کتبی و شفاهی برای عموم قابل درک است و در بیان مفهومی، افشاء “به کارگیری”  می توان به زمانی اشاره کرد که متخصصان، برای تست های اولیه اختراع،  ناگزیر به افشاء آن می باشند.

در زمانهایی که افشاء اطلاعات اختراع غیرقابل اجتناب باشد، مهلتی به نام” مهلت ارفاقی Grace period ” برای اقدام حقوقی متقاضی اختراع، در نظر گرفته می شود که این مهلت بر اصل حق تقدم استوار است و مدت آن بین 6 ماه تا یکسال است.

نگارنده : مریم مهردوست