مجله حقوقی اندیشه

قصور در لغت به معنای عجز و ناتوانی و کوتاهی کردن از کاری است. در این مطلب به بررسی معنا و مفهوم قصور پزشکی و نحوه ی شکایت از پزشک پرداختیم.

وقتی از قصور پزشکی صحبت می کنیم، یعنی پزشک در کار طبابت خود دچار نوعی کوتاهی و بی احتیاطی شده یا کاری را انجام داده که منجر به آسیب زدن به بیمار شده است. اما از آنجا که قصور در پزشکی یک امر خلاف اصل است ( یعنی پزشک کار خطایی انجام نداده مگر آنکه اثبات شود ) بنابراین باید بی احتیاطی یا خطای شکل گرفته توسط بیمار به اثبات برسد.

اگر بخواهیم لفظ قصور پزشکی را درباره اقدامات تشخیصی و درمانی به کار ببریم باید دارای یکی از سه شرط زیر باشد:

اول : درمانگر، باید مسئولیت تشخیص یا درمان بیماری فردی را برعهده گرفته باشد.

دوم : در راستای این اقدام درمانی یا تشخیصی، اقدامی را انجام داده باشد که بر اساس قواعد علمی و قانونی نباشد.

سوم : کار انجام شده موجب ضرر و زیان فرد بیمار شده باشد، و اینکه باید رابطه علیت بین اقدام درمانگر و صدمه‌ای که به بیمار رخ داده را برای دادگاه محرز کنیم.

برای مثال ممکن است شما به یک پزشک برای تزریق ژل به صورت مراجعه کنید اما فرد مورد نظر مهارت لازم را در انجام این کار نداشته و به شما آسیب بزند. یا در موردی پزشک با توجه به شرایط بیمار می بایست پاسخگوی او در هر ساعت شبانه روز باشد ( برای مثال در بارداری) اما با در دسترس نبودن به او آسیب وارد می کند. اگر چه هر دوی این مثال قصور پزشکی است اما دو نوع مختلف را بیان می کند.

بنابراین قصور پزشکی به ۴ شکل بی‌مبالاتی، بی‌احتیاطی، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی ممکن است اتفاق بیفتد.

بی مبالاتی : در این حالت، پزشک به وظایفی که از نظر علمی به عهده او گذاشته شده، بر اثر غفلت، عمل نمی کند. مثلا بدون آنکه از بیمار آزمایشی داشته باشد، دارو و یا جراحی تجویز کرده است. بی‌مبالاتی یعنی کارهایی که یک پزشک یا درمانگر باید در روند درمان برای بیمار انجام دهد، اما انجام نداده که شدیدترین نوع قصور است.

بی احتیاطی: پزشک می بایست حافظ سلامت جسمی افراد باشد. اما در این حالت به دلیل سهل انگاری پزشک معالج، به بدن فرد، آسیب وارد می ‌شود. مثلا فرض کنید درحالیکه آپاندیس شخصی مشکل ندارد آن را خارج کنند. یا دندان سالمی را به جای ناسالم بکشند.

عدم مهارت: در این حالت پزشک بدلیل عدم آگاهی و مهارت به فرد زیان می رساند. برای مثال چند داروی متضاد با هم را تجویز می کند.

عدم رعایت نظامات دولتی : پزشکان موظف هستند که مطابق آیین نامه‌ها، بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مقامات بالاتر و همچنین نظام پزشکی که به آن‌ها ابلاغ می‌شود، اقدام کنند.

نحوه ی شکایت از قصور پزشک

اثبات قصور پزشک در گروه پرونده های کیفری و با نظارت کارشناسی پزشکی قانونی و کمیسیون نظام پزشکی انجام می شود. اما موردی که به عنوان یک شاکی باید در نظر داشته باشید آن است که شکایت از پزشک مانند هر پرونده ی کیفری دیگری نیاز به اثبات و ادله ی قانونی کافی دارد. بنابراین لازم است تمام مدارک پزشکی شامل سابقه پرونده پزشکی، فیش های واریزی به حساب پزشک، اوراق مربوط به بستری بودن در بیمارستان و حتی تصاویر قبل از عمل و بعد از عمل خود، خصوصا در عمل های زیبایی مانند ابدومینوپلاستی و لیپوماتیک، را ضمیمه شکایت کنید.

نکته ی دیگر آن است که اغلب پرونده ی قصور پزشکی با توجه به موقعیت و شرایط آن نیازمند بررسی طولانی است. چرا که صدور حکم نیاز به بررسی کامل مستندات دارد. به علاوه در برخی شرایط باید زمان لازم برای بهبود بیمار و یا انجام مجدد آزمایشات و مشخص شدن نتیجه وجود داشته باشد.

بهتر است در پیشبرد پرونده و شکایت علیه پزشک از مشاوره با یک وکیل در این حوزه کمک بگیرید و سپس اقدام کنید.

اما مجازات قصور پزشکی چیست؟

مواردی از قبیل توبیخ کتبی با درج در پرونده پزشک، تعلیق پروانه طبابت ایشان به طور موقت و محدت محدود، منع از اشتغال و طبابت در شهر خاص، ابطال پروانه و غیره مجازاتهای ناشی از تخلفات انتظامی پزشکان است در مواردی ممکن است که نتوانیم تخلف را در پرونده ی کیفری اثبات کنیم اما این مورد از نظر سازمان نظام پزشکی، جرم محسوب شده و در پرونده ی پزشک ثبت شود. اما در صورت اثبات پزشک باید به بیمار آسیب دیده، دیه پرداخت کند.

مراحل شکایت از قصور پزشکی

 پس از تنظیم شکواییه و ثبت آن از طریق مراجع ذی صلاح، باید شکایت و پرونده خود را به صورت شخصی یا توسط وکیل جرایم پزشکی، ابتدا در دادسرا و سپس در دادگاه پیگیری کنید. در روند رسیدگی به موضوع جرم پزشکی، ممکن است رجوع به مراجعی از قبیل شورای حل اختلاف واقع در سازمان، هیات های رسیدگی بدوی و عالی و کمیسیون های مربوطه نیز لازم باشد. اما مرجع تعیین کننده قصور پزشکی از حیث نوع و میزان، پزشکی قانونی یا کمیسیون نظام پزشکی است.

اگر قصور پزشکی منجر به فوت بیمار شود …

شرایطی را در نظر بگیرید که پزشک به فردی توصیه عمل جراحی کرده اما شخص دارای بیماری قلبی است و امکان بیهوشی ندارد. با این وجود پزشک عمل را انجام داده و منجر به فوت بیمار می شود. بنابراین قصور پزشکی رخ داده و حداقل خسارت برای پزشک در چنین مواردی، پرداخت دیه است.

بیشترین قصور پزشکی در چه بخشی اتفاق می افتد؟

در سال گذشته (۱۴۰۰)، درمجموع  ۱۲هزار و ۱۲۰پرونده در نوبت های مختلف مورد قصور پزشکی بررسی قرار گرفت. از این تعداد ۵ هزار و ۵۸۳ هزار پرونده محکوم و ۶ هزار و ۵۳۷ هزار پرونده، یعنی ۴۷درصد از پرونده های قصور محکوم و ۵۳درصد هم تبرئه شدند. رشته جراحی زنان و زایمان با ۲۶۳۸ نفر رتبه اول بعد ازآن رشته جراحی عمومی با ۲۰۰۹ نفر  و رتبه سوم دندانپزشکی با ۱۸۲۹ نفر  قرار داشت.

برای پیگیری مسائل مربوط به ” قصور پزشکی ” یا ” شکایت از پزشک ” وکلا و مشاورین حقوقی موسسه اندیشه در ارتباط باشید.