لغو حکم قانونی سقط جنین در آمریکا
دیوان عالی ایالات متحده آمریکا روز جمعه، ۲۴ ژوئن ۲۰۲۲ با لغو حکم تاریخیِ پروندۀ مشهور به Roe v. Wade (رو علیه وید) در سال ۱۹۷۳ میلادی که حق زنان برای سقط جنین را به رسمیت می‌شناخت، مدافعان حقوق زنان را شگفت‌زده کرد. در این مطلب به بررسی این موضوع پرداختیم.
طبق قانون جدید، سقط جنین در برخی ایالت‌های آمریکا پس از هفته پانزدهم بارداری ممنوع اعلام شده و به ایالت‌ها این اجازه را میدهد که هر یک جداگانه در مورد ممنوعیت سقط جنین تصمیم بگیرند. این در حالیست که جمهوریخواهان و محافظه‌کاران مذهبی، خواستار ممنوعیت یا محدود کردن حق سقط جنین بودند. این طور که به نظر می رسد، این رای بر اساس تصمیمات دونالد ترامپ، مبنی بر انتخاب قضات مخالف ” روو در برابر وید” بدست آمده است. دونالد ترامپ از این رای ابراز خشنودی کرده و آن را ” تصمیم خدا ” دانسته است.
رو در برابر وید چه می گوید؟
52 سال قبل، در 22 مه 1970، وکلای یک زن باردار معروف به «جین رو» اقدام به طرح شکایت در دادگاه فدرال دالاس کرده و قانون ایالت تگزاس مبنی بر ممنوعیت سقط جنین، جز در شرایطی که موضوع نجات جان مادر مطرح باشد را، به چالش کشیدند.
«جین رو» نام مستعار زنی 22 ساله و اهل دالاس به نام نورما مک کوری بود. او در 1970 تصمیم داشت به بارداری ناخواسته و خارج از ازدواج خود پایان دهد. مک کوری تحصیلات دانشگاهی نداشت، شغل نداشت و پیش از این نیز فرزند حاصل از یک بارداری ناخواسته را به خانواده ای ديگرتحویل داده بود. او در گفت وگویی با یک نشریه محلی در 1973 گفته بود: «من زنی حامله بودم که نه جایی برای رفتن داشت و نه شغلی. هیچ کس یک زن باردار را استخدام نمی کرد و هیچ کس نبود که به من کمک کند.»
وکلای «جین رو» در دادخواست تنظیم شده، قوانین ایالت تگزاس را «بی رحمانه» خواندند و خواستار ابطال این قوانین شدند. در مقابل آنها «هنری وید» دادستان محلی دالاس قرار داشت که به شدت از قوانین ایالتی دفاع می کرد و معتقد بود این قوانین ضامن «حق زندگی» افراد است.
22 ژانویه 1973، مسیر پر پیچ و خم این پرونده حقوقی به نفع وکلای جین رو به نتیجه رسید و دیوان عالی فدرال امریکا با 7 رای موافق در برابر 2 رای مخالف حکم داد بر اساس قانون اساسی ایالات متحده، سقط جنین یک حق برای زنان در این کشور است.
این اکثریت قاطع برای صدور حکم در شرایطی شکل گرفت که 6 نفر از 9 قاضی دیوان عالی منصوب روسای جمهور جمهوری خواه و تنها 3 نفر منصوب روسای جمهوری دموکرات بودند.
قضات دیوان عالی استدلال می کردند که براساس متمم های 14 و 9 قانون اساسی آزادی های فردی مصرح در قانون و ضرورت حفظ حریم شخصی افراد این اجازه را به زنان می دهد که در خصوص پایان دادن به بارداری شان تصمیم گیری کنند.
بر اساس این حکم حق دسترسی نامحدود به سقط جنین در سه ماهه نخست بارداری و دسترسی محدود در سه ماهه دوم، برای همه زنان امریکایی مهیا شد.
قانون جدید سقط جنین در آمریکا:
دادگاه عالی آمریکا حق سقط جنین را پس از ۵۰ سال ملغی اعلام کرد. طبق قانون جدید، سقط جنیندر هر منطقه این کشور تابع مقررات آن ایالت در این مورد است. این تصمیم منجر به ممنوعیت کامل این عمل در حدود نیمی از ایالت‌های آمریکا خواهد شد چرا که تعدادی از ایالات قوانین سفت و سختی در این زمینه دارند. برای مثال پیش بینی می شود در ایالت اکلاهما سقط جنین غیرممکن شود. تصویب چنین قانونی بیشتر به یک جنگ فرهنگی در میان احزاب گوناگون شباهت دارد و بسیار تفرقه انگیز است.
تبعیض و عدم برابری:
بسیاری از مدافعان حقوق زنان این قانون را به ویژه در مورد سیاهپوستان تبعیض آمیز می دانند. با توجه به عدم امکان سقط جنین در بسیاری ایالات، افراد مجبور به سفر برای سقط خواهند شد که این امکان عملا در میان قشر آسیب دیده و زنان فقیر وجود ندارد که چنین شرایطی اغلب در میان زنان سیاهپوست بیشتر دیده می شود.
واکنش ها:
رای دادگاه آمریکا مبنی بر ممنوعیت سقط جنین واکنش های فراوانی را در سطح جهان به همراه داشته است و آن را عقب گردی به گذشته دانستهاند. در حالیکه شماری از کلینیک ها در آمریکا از خدمات خود کناره گرفته اند، تجمع‌های اعتراضی بزرگی در شهرهایی مانند نیویورک، لس آنجلس، بوستون، واشینگتن و آتلانتا برگزارشده است.