مجله حقوقی اندیشه

پرداخت مهریه یکی از پررنگ ترین مشکلاتی است که زوج در عقد نکاح و با مطالبه زوجه، با آن مواجه می شود و بسیار مشاهده شده که میزان مهریه تعیین شده با درآمد زوج توازن نداشته است. به علاوه پرداخت مهریه موضوعی است که اغلب آقایان در زمان طلاق پرداخت آن را منصفانه نمی دانند. به تازگی تجمعی خودجوش در رابطه با بازنگری در این قانون ایجاد شد، بنابراین لازم است که پیش از عقد نکاح با انواع مهریه و نحوه پرداخت آنها آشنایی بیشتر داشته باشیم.

مدت زمان لازم برای مطالعه : 3 دقیقه

مطالعه مقالات پیشنهادی مشابه :

شروط ضمن عقد نکاح چیست؟

اعسار در پرداخت مهریه
طلاق توافقی

مفهوم مهریه عندالاستطاعه در شرع و قانون چیست ؟ 

مهر به موجب عقد نکاح به زوجه تعلق دارد. عبارت ماده 1082 قانون مدنی ایران به تعریف مهریه از دیدگاه شرعی آن پرداخته است. درحقیقت بر خلاف آنچه این روزها در ایران شاهد آن هستیم، مهریه نه یک دین، بلکه مالی است که درهنگام بستن علقه زوجیت به زوجه تعلق می گیرد. البته در رویه حقوقی ایران مهریه درهنگام جدایی و یا پس از فوت زوج از ماترک به زوجه پرداخت می شود.

با توجه به رویه حاکم بر پرداخت مهریه، عبارت عند المطالبه به معنای به محض مطالبه، به صورت سنتی درقباله زوجیت درج شده است. به این معنا که پرداخت مهریه به زوجه پس از درخواست وی انجام می شود. در سالهای اخیر، با بالاتر رفتن سکه و نرخ تورم عبارت عند الاستطاعه به مهریه اضافه شد. به این معنا که پرداخت مهریه زوجه تنها پس درهنگامی انجام می شود که زوج استطاعت پرداخت آن را داشته باشد .

درخصوص عبارت عندالمطالبه و عند الاستطاعه باید کمی دقت کرد!

آیا درج این دو عبارت، تکلیف زوج درپرداخت مهریه پس از عقد نکاح را نفی می‎کند ؟ 

با نگاهی به نص ماده 1082 قانون مدنی، باید گفت که درج عبارت عندالاستطاعه نفی کنندهی مالکیت زن بر مهریه نیست. با درج این عبارت درعقد نامه ها، مالکیت زوجه برمهریه خدشه دار نمی شود ولی پرداخت مهریه موکول به زمان استطاعت زوج خواهد‎شد. درج این عبارت درعقد نامه ها، تبعات قانونی پرداخت مهریه را نفی نمی‎کند اما پرداخت مهریه به زوجه عملا متوقف می شود.

چند نکته مهم :

– آنچه در مهریه عندالاستطاعه اهمیت دارد این است که اعمال ماده ۳ قانون محکومیت های مالی (جلب) زوج وجود ندارد و دادخواست اعسار از پرداخت مهریه نیز در این جا معنایی نخواهد داشت.

– زوجین با توافق حتی بعد از عقد هم می توانند مهریه را از عندالمطالبه به عندالاستطاعه و یا بالعکس تبدیل کنند.

– می توان از کل مهریه بخشی را عندالمطالبه نوشت و بخش دیگر را عندالاستطاعه و در این خصوص نیز منعی وجود ندارد.

– اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، زوجه برای دریافت مهریه خود باید مالی منقول (مثل خودرو)  یا غیرمنقول (مثل ملک)، به غیر از مستثنیات دین معرفی کند.

مستثنیات دین به اموالی گفته می شود که نمی توان این آن را توقیف کرد و یا فروخت. 

– اگر زوج کارمند باشد توقیف ۴/۱ یا ۳/۱ حقوق با توجه به فرزند داشتن او، امکان پذیر است.

برای پیگیری پرونده طلاق، مهریه، حضانت با وکلای ما در موسسه حقوقی اندیشه در تماس باشید.

نگارنده : میترا پورمند