مجله حقوقی اندیشه

قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست

در این قانون تصریح شده که سرپرستی این کودکان با سازمان بهزیستی کشور است . این سرپرستی قابل انتقال به اتباع ایرانی است و در مورد سرپرستی اتباع مقیم خارج از ایران، درخواست باید از طریق سفارتخانه یا دفاتر حفاظت از منافع جمهوری اسلامی تقدیم شده و نهایتا با حکم دادگاه، سرپرستی این کودکان به اتباع مقیم ایران یا خارج از ایران اعطا می‌شود.

افراد واجد شرایط سرپرستی چه ویژگی هایی دارند ؟

شرط مشترک بین این افراد دارا بودن حداقل سی سال سن است به این معنا که این شرط برای افراد مجرد و یکی از زوجین الزامی است. افراد مشمول سرپرستی عبارتند از:

1) زوجی که پنج سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته و صاحب فرزند نشده باشند، البته با توجه به تشخیص پزشکی قانونی در ناباروری زوجین، امکان کاهش پنج سال وجود دارد

2) زوجی که فرزند دارند هم می تواند تقاضای سرپرستی کنند.

 3) دختران و زنان فقط حق سرپرستی دختران را خواهند داشت. لازم به یادآوری است این فوق برای بستگان کودک یا نوجوان قابل بازنگری است و چنانچه دادگاه به مصلحت کودک بداند، متقاضی را از شرایط فوق مستثنی می کند.

علاوه بر موارد فوق، متقاضیان باید :

 – به اسلام مومن باشند

– محکومیت جزایی موثر نداشته باشند

– تمکن مالی داشته باشند

– محجور نباشند

– سلامت جسمی و روانی داشته باشد

– معتاد نباشد

چنانچه متقاضی سرپرستی، مدعی یافتن کودک باشد و این ادعا در دادگاه ثابت شود، در اعطای سرپرستی در اولویت قرار می گیرد.

سرپرستی آزمایشی

تقاضانامه سرپرستی، باید به سازمان ارائه گردد و حداکثر طی مدت دوماه نظر کارشناس اعلام می‎شود. در صورت تایید، دادگاه مبادرت به صدور قرار سرپرستی به مدت شش ماه کرده و قرار مذکور به دادستان ابلاغ می‎شود . دادگاه می تواند دوره سرپرستی آزمایشی را با اطلاع به سازمان، به دلیل زوال شرایط متقاضی، فسخ کند.

صدور حکم سرپرستی

پس از پایان دوره سرپرستی آزمایشی، دادگاه با در نظر گرفتن نظر مساعد سازمان بهزیستی، اقدام به صدور حکم سرپرستی می‎کند. سازمان ثبت احوال موظف است نام و نام خانوادگی کودک را در اسناد سجلی سرپرست وارد کند. این حکم زمانی صادر می شود که متقاضی بخشی از اموال خود را به تملیک کودک درآورد. تشخیص نوع و میزان مال با دادگاه است. در مواقعی استثنایی، دیده شده که متقاضی سرپرستی تمکن مالی نداشته اما با تشخیص دادگاه و مصلحت کودک، حکم سرپرستی صادر می‎کند. بدیهی است که سرپرست متعهد به تامین هزینه نگهداری و زندگی کودک بوده و این تعهد قایم به شخص نیست به این معنا که با فوت از بین نمی رود و تا تعیین سرپرست جدید به قوت خود باقی می‎ماند. بنابراین سرپرستان موظفند با نظر سازمان، کودک را نزد شرکت های بیمه پیشنهادی سازمان بهزیستی، بیمه عمر نمایند. در صورت طلاق زوجی که سرپرستی کودکی را پذیرفته اند، اعطای سرپرستی به یکی از زوجین به تشخیص دادگاه است.

نکات آخر

– زوج های متقاضی باید به صورت مشترک درخواست سرپرستی را تنظیم کنند.

– درخواست سرپرستی دو کودک برای متقاضیان مفروض نیست مگر اینکه دو کودک یا نوجوان از یک خانواده باشند و به مصلحت کودک باشد.

– نوجوان تحت سرپرستی بعد از سن هجده سالگی می تواند درخواست صدور شناسنامه جدید کرده و می تواند خواهان درج نام والدین واقعی خود در شناسنامه شود.

نگارنده : مریم مهردوست