مجله حقوقی اندیشه

اگر از ساکنین شهرهای توریستی و مناطق گردشگری هستید، احتمالا در روزهای تعطیل تقویم آرامش چندانی را تجربه نخواهید کرد. اما در این میان حق با کیست؟ مسافرین یا ساکنین شهرها؟ در این مطلب به بررسی این موضوع پرداختیم.

با اعلام چند روز تعطیل متوالی در تقویم، تعدادی از ساکنان شهرهای قطب گردشگری در ایران، شاهد سرازیرشدن تعداد زیادی (شاید بیش از ظرفیت آن استان ) از مسافران هستند. مسافرانی که گاهی درهتل ها ، سوییت ها و اقامتگاه های محلی اقامت می کنند و گاهی بدون درنظر گرفتن چهره شهر و رعایت حال ساکنان شهرها اقدام به چادرزدن درمعابرشهری و پارک ها می نمایند. طبیعتا این عمل منجر به اعتراض تعدادی از ساکنان شهرهایی شده که درعرف به عنوان توریستی شناخته می شوند. ساکنان این شهرها به حق از زشت شدن فضای شهری، سد معبر و مزاحمت برای این ساکنان شکایت دارند. اما درکنار این مسائل، نمی توان این مهم را نیز نادیده گرفت که ظرفیت زیرساخت های این شهرها محدود بوده و توان پذیرایی از جمعیت تا سه برابرجمعیت اصلی شهر را ندارند.

درمقابل استدلالی که مطرح می شود این است که تمام انسان ها، حق برسفر و استفاده از اوقات فراغت خود را دارند و نمی توان از افرادی که یکسال مشغول به کار بوده اند انتظار داشت که به دلیل ضعف زیرساخت ها سفر نروند. همچنین استفاده از اوقات فراغت و حق داشتن تعطیلات و تفریح نیز از حقوق بشر بوده و دراعلامیه های حقوق بشر نیز وجود آن تاکید و تضمین شده است. درکنار این حق برشهر را نیز نمی توان نادیده گرفت. حق برشهرکه برای اولین بار درسال 1968 توسط فیلسوف فرانسوی هانری لوفورمطرح شد این ایده را مطرح می کند که همه شهروندان برفضای شهری حق دارند که البته این ایده از منظر معماری مورد توجه بوده و بیشتر تحت تاثیرفضای شناختی حاکم برسال های دهه 60 میلادی در اروپا مطرح شده است. به این معنی که این حق درتقابل با سرمایه داری مطرح شده و اساسا میان حقوق افراد عادی و سرمایه داران تمایز و بلکه تقابل قائل می شدند.

درهرحال این موضوع نافی این امر نیست که ساکنان هرشهری حق استفاده از فضای شهررا دارند و اقامت در معابر عمومی و پارک ها نه تنها چهره شهررا زشت میکند بلکه منجر به مشکلات بسیار زیاد درامر رفت و آمد ساکنان می شود.

درتقابل میان حق برتفریح، سفر، اوقات فراغت و حق ساکنان برشهرها در ابتدای امر چه راهکارحقوقی  باید طرح و سپس تصویب و اجرا شود ؟ 

در ابتدا باید این فرض را پذیرفت که افراد حق برسفر دارند. به هیچ عنوانی نمی توان افراد را حق بر اوقات فراغت و حق برسفر محروم نمود. از طرف دیگر ادامه گردشگری به شکلی که در حال حاضر انجام می شود تنها منجر به تقابل هرچه بیشتر میان ساکنان شهرها و مسافران می شود، که خود این امراز منظرجرم شناسی جرم‎زا است.

به نظر می رسد درحال حاضر، تنها راه حل کوتاه مدت تصویب ممنوعیت اتراق مسافران درمعابر وتعیین محل های مجاز برای چادرزنی است. البته بهترین راه حل، سازماندهی به زیرساخت های توریستی است به نحوی که شهرهای قطب گردشگری از مزایای توریسم منتفع شده و حق افراد برسفر وداشتن اوقات فراغت نیز رعایت شود.