خرق حجاب شرکت
فهرست مطالب
حتی در صورتی که آشنایی کمی با قانون تجارت ایران داشته باشید، احتمالا این عبارت را شنیده اید که شرکت دارای شخصیت حقوقی مستقل است. معنای این عبارت چیست ؟ در این مطلب به توضیح آن پرداخته ایم.
مدت زمان لازم برای مطالعه مطلب : 3 دقیقه
آیا با وجود شرکت می توان مدیران و سهامداران شرکت را مسئول دانست ؟
به زبان ساده باید گفت که در صورت عقد قرارداد با یک شرکت، خود شرکت و نه مدیران آن، در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت دارند و نمی توان مدیران شرکت را در صورت عدم اجرای تعهدات قراردادی، طرف یک دعوا قرار داد.
درحقیقت شخصیت حقوقی دارای مسئولیت بوده و نسبت به مدیران و سهامداران خود دارای استقلال است. این قاعده کمک شایانی به پیشرفت در عرصه تجارت کرده است. افراد در هنگام عقد قرارداد اعتماد بیشتری به یک شخصیت حقوقی مستقل دارند هم چنین وجود اموال متعلق به شرکت می تواند پشتوانه مناسبی به جهت تضمین اجرای قرارداد ویا توقیف اموال شخص حقوقی باشد.
به علاوه افراد با تشکیل شرکت و به پشتوانه فرض مسئولیت برای شخصیت حقوقی، با اطمینان بیشتری به فعالیت های تجاری می پردازند.
در اینصورت طرح مساله خرق حجاب شرکت یا عبور از شخصیت حقوقی شرکت به چه معناست ؟
خرق حجاب شرکت یا عبور از شخصیت حقوقی شرکت قاعده ای است که متضمن مسئول قرار دادن مدیران شرکت و سهامداران آن است .
در حقیقت با استفاده از این قاعده، در صورتی که طرف قرارداد شما یک شرکت صوری باشد یا در خصوص اداره شرکت یا تشکیل آن مواد قانونی رعایت نشود، و یا اینکه علی رغم وجود قرارداد میان شخص ثالث و شرکت منافع حاصل از قرارداد اصولا به مدیران و سهامداران شرکت تعلق گیرد، می توان با توسل به قاعده خرق حجاب شرکت مدیران و سهامداران شرکت را مستقیما مسئول اجرای تعهدات شرکت دانست.
آیا در قانون تجارت ایران موادی وجود دارد که صراحتا به این قاعده بپردازد؟
خیر، باید گفت که چنین عبارتی صراحتا در قانون تجارت ایران ذکر نشده است! مع ذلک لایحه اصلاح قانون تجارت در مواردی مسئولیت شخصی مدیران شرکت را در صورت ورشکستگی و عدم کفاف دارایی شرکت در قبال اشخاص ثالث پذیرفته است. طرح این مساله از آنجا باید مورد توجه قرار گیرد که مدیران شرکت (هیات مدیره ) ازمیان سهامداران شرکت محسوب می شوند.
نکات آخر
آیا دکترین حقوقی یا قواعد فقه می تواند زمینه توسل به قاعده خرق حجاب شرکت را فراهم آورد ؟
بله ، دراین خصوص می توان به قاعده فقهی لاضرر و لاضرار استناد کرد. افراد نمی توانند حقوق خود را مبنای اضرار به غیر قرار دهند. در این رابطه باید گفت افراد حق تشکیل شرکت را دارند ولی در صورتی که مقررات مربوط به ثبت یا اداره شرکت را رعایت نکنند و یا اینکه اصولا تشکیل شرکت صوری باشد، قواعد حقوقی و هم چنین فقهی راهی را برای حفظ حقوق اشخاص ثالث پیش بینی کرده اند که با توسل به آنها می توان از شخصیت حقوقی شرکت عبور کرده و مدیران وسهامدران را طرف دعوی قرار داد.
نگارنده: میترا پورمند