مسئولیت قراردادی و شروط آن
فهرست مطالب
آیا افراد در مقابل تعهدی که می دهند مسئولیت قانونی خواهند داشت؟ چطور می توان عدم تعهد افراد را در موارد مختلف پیگیری کرد؟ در این مطلب به بررسی این موضوع پرداختیم.
مسئولیت قراردادی چیست و شرایط آن به چه صورتی است؟
به مسئولیت اجرای تعهد، مسئولیت قراردادی گفته می شود. براساس قانون مدنی، چنانچه شخص، به انجام امری یا عدم انجام آن تعهد دهد، در صورت تخلف، مسئول جبران خسارت طرف مقابل است مشروط بر آنکه، جبران خسارت در قرارداد تصریح شود یا تعهد، عرفاً به منزله تصریح باشد و بر حسب قانون، موجب ضمان گردد. به عنوان مثال، چنانچه فردی متعهد شودکه امری را انجام دهد (پولی را در موعد مقرر پرداخت کند)، موظف است عمل مزبور را در همان موعد مقرر انجام دهد. در صورت عدم تعهد به عهد، شخص می تواند خسارت مدتی که از انجام تعهد خودداری شده را از طرف مقابل، مطالبه کند.
خسارت ناشی از عدم انجام تعهد چه شروطی دارد؟
مطالبه خسارت ناشی از عدم انجام تعهد، شروطی دارد:
– زمان انجام تعهد بگذرد و متعهد همچنان ، تعهد مربوطه را انجام ندهد.
– شخصی که باید تعهد به نفع او باید اجرا شود، متحمل ضرری شده باشد.
– به منظور مطالبه خسارت، ضرر باید غیرقابل پیش بینی باشد.
– رابطه سببیت میان تاخیر در انجام تعهد و یا عدم انجام تعهد و ورود ضرر وجود داشته باشد، یعنی ضرر مذکور، باید در نتیجه عدم انجام تعهد باشد نه به علت امر دیگری تا خسارت قابل پرداخت باشد.
– باید در قرارداد ذکر شود که در صورت عدم انجام تعهد، خسارت پرداخت خواهد شد. چنانچه در قرارداد این مورد ذکر نشود، در قانون باید به جبران خسارت اشاره شود یا پرداخت خسارت در صورت عدم انجام تعهد، در عرف رایج باشد.
– شرط لزوم اثبات ضرر، دو استثناء ( وجه التزام و خسارت تاخیر تادیه ) دارد. در استثنائات مذکور، نیازی به اثبات آنکه در نتیجه عدم انجام تعهد، خسارتی وارد شده، نیست و صرف سپری شدن مهلت انجام تعهد، متعهد له را مستحق دریافت خسارت می کند.
تفاوت میان وجه التزام و خسارت تاخیر تادیه چیست؟
اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف مبلغی به عنوان خسارت، تادیه نماید حاکم نمی‌تواند او را به بیشتر یا کمتر از آن چه که ملزم شده، محکوم کند. در واقع وجه التزام، خسارتی است که طرفین قرارداد توافق می کنند تا در صورت عدم انجام تعهد توسط متعهد پرداخت شود. به عنوان مثال، در قرارداد شرط شده، در صورت عدم تحویل به موقع خودرو، به ازای هر روز تاخیر، باید پانصد هزار تومان خسارت پرداخت شود. بدین صورت، دیگر مهم نیست که از عدم انجام تعهد، به متعهد له (خریدار) خسارتی وارد شود یا خیر! بلکه صرف عدم انجام تعهد، خریدار را مستحق دریافت وجه التزام می کند.
تاخیر در پرداخت وجوه مالی را، خسارت تاخیر تادیه می گویند. خسارت تاخیر تادیه، خسارتی است که از بابت دیرکرد پرداخت وجه نقد، از سوی بدهکار به طلبکار داده می‌شود. فرض کنید، فردی باید به شما در تاریخ یک شهریور1401، صد میلیون تومان پول پرداخت کند اما از تاریخ مذکور، زمانی سپری شده است و علی رغم آنکه شما از وی پرداخت وجه را درخواست کرده اید، اقدامی صورت نگرفته است. بدین صورت ، می توانید در صورت احراز شرایط مربوطه، علاوه بر اصل طلب، خسارت تاخیر در تأدیه را هم مطالبه نمایید. خسارت تاخیر تادیه، تنها اختصاص به تعهدات پولی آن هم از نوع وجه رایج دارد. درصورتی که در قرارداد‌ها، نسبت به هر نوع تعهدی می‌توان وجه التزام را پیش بینی نمود.
شرایط درخواست خسارت تاخیر تادیه چیست؟
– باید موضوع دعوا وجه رایج (ریال ایران) باشد.
– (مالی بودن موضوع دعوا). بدین معنا که طلبکار طلب خود را از مدیون مطالبه نماید.
– تفاوتی ندارد که مطالبه رسمی یا غیر رسمی باشد ( از طریق اظهارنامه یا درخواست شفاهی).
– برای دریافت خسارت تاخیر تادیه ،مدیون باید تمکن مالی داشته باشد . چنانچه، مدیون ورشکسته باشد یا حکم اعسار او صادر شود، شخص نمی تواند از مدیون خسارتی را مطالبه کند.
– زمانی خسارت قابل دریافت است که شاخص قیمت سالانه، تغییر فاحش یابد (تورم قابل توجه باشد).
در صورت وجود شرایط مذکور، طلبکار می تواند علاوه بر مطالبه وجه، خسارت تاخیر تأدیه نیز دریافت کند.
گردآورنده : نگین ارزانی