مجله حقوقی اندیشه

 مدت زمان لازم برای مطالعه مطلب : 3 دقیقه     

تعریف آثار مبتذل و مستهجن چیست ؟

تعریف این آثار، ارتباط مستقیمی با فرهنگ عامه و عرف دارد. هرگونه آثار سمعی و بصری که محتوای آنها، نمایش برهنگی زن و مرد یا اندام تناسلی آنان و یا نمایش آمیزش جنسی باشد، آثار مستهجن و آثاری که دارای صور قبیحه با مضامین مخالف شریعت و اخلاق اسلامی است، آثار مبتذل هستند. در ایران به دلیل حاکمیت اسلام و قوانین اسلامی، نگاهی سختگیرانه تری وجود دارد. برای مثال دایر بودن فروشگاه ها یا اماکنی برای رفع حوایج جنسی در سایر کشورها آزاد است و ورود به این اماکن، محدودیت سنی دارد در ایران به دلیل حاکمیت قوانین اسلامی، وجود این فروشگاه ها و فروش ادوات جنسی ممنوع و جرم انگاری شده است.

قانون نحوه مجازات اشخاصی که درامور سمعی و بصری فعالیت های غیرمجاز دارند، چگونه است؟

در راستای برقراری نظم و حفظ امنیت جامعه، قانونی با عنوان ” نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز می کنند” در سال 1386 تصویب شده است. در ابتدای این قانون از معنای عام “غیرمجاز ” استفاده شده است و آن را به هرگونه فعالیت بدون مجوزی که موجبات تضعیع حقوق صاحبان اثر را فراهم کند، تعمیم داده است. از مصادیق آن جعل و الصاق برچسب وزارت فرهنگ اسلامی و جا به جایی محتوای کاست، نوار یا لوح های فشرده است که مستوجب مجازات جعل و خسارت مالی می‎شود. تشخیص این جرایم، با کارشناسان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. از سویی دیگر هرگونه فعالیت در حوزه سمعی و بصری را منوط به دریافت مجوز از وزارت فرهنگ اعلام کرده است. در ماده 3 این قانون، به آثار مستهجن اشاره کرده و مرتکب را مستحق حبس و جزای نقدی می داند. لازم به یادآوری در صورت تکرار جرم، میزان حبس و جزای نقدی افزایش می یابد. ( حبس بین یک تا ده سال).

مجازات تولیدکنندگان آثار مستهجن و مبتذل

در ماده 3 این قانون عوامل اصلی در تولید این آثار از جمله کارگردان، بازیگران، صدابرداران و دیگر عوامل دخیل و تولید کنندگان را فارغ از نیتشان در حکمِ مفسد الارض شناخته و مجازات مقرر در قانون مجازات اسلامی ( اعدام ) برای آن پیش بینی شده است. یکی از شروط تولید این آثار به صورت “عمده” است و عمده در اینجا به تکثیر بالای 10 نسخه، اطلاق می‎شود. در این قانون، تهدید افراد به سوء استفاده از آثار مبتذل را مستوجب حد یا تعزیر و تعرض جنسی به واسطه افشاء این آثار را در حکم زنای به عنف می داند.

وجود رابطه زوجیت در تکثیر آثار مستهجن و مبتذل اثری نداشته و منطبق بر ماده 6 این قانون، مستوجب مجازات است.

مرجع رسیدگی به جرایم مربوطه

رسیدگی به جرایم مذکور در صلاحیت دادگاه انقلاب و تحقیقات مقدماتی آن بر عهده پلیس فتا ( فضای تبادل اطلاعات ایران) است. به عبارتی پلیس فتا وظیفه نظارت بر فضا و شبکه های مجازی را برعهده دارد و گزارشات واصله را به دادسرای صالح ارسال می کند و برای دادرسی به دادگاه انقلاب، ارجاع داده می شود.

نگارنده : مریم مهردوست