مجله حقوقی اندیشه

اگر تا بحال سر و کاری با شورای حل اختلاف نداشته‎اید، حتما با اسم این مکان آشنا هستید. اما تفاوت دادگاه و شورای حل اختلاف در چیست و چه زمانی باید به آن مراجعه کرد؟ شورای حل اختلاف یک مرجع رسیدگی حقوقی به امورغیرکیفری اشخاص است. در این مطلب به صلاحیت شورا و اموری که خارج از صلاحیت این مرجع است، می پردازیم.

زمان لازم برای مطالعه این مطلب : 3 دقیقه

شورای حل اختلاف چیست؟

شورای حل اختلاف مرجعی تحت نظارت قوه قضاییه است که به اختلافات خصوصی بین اشخاص رسیدگی می‌کند. شورا در حالت کلی به شورای شهری و روستایی تقسیم می شود. لازم به یاداوری است که شورای حل اختلاف روستا ها حق رسیدگی قضایی نداشته وصرفا به ایجاد صلح وسازش اقدام می‎کنند.

میزان صلاحیت شورای حل اختلاف 

رسیدگی به چه اموری در صلاحیت  قاضی شورای حل اختلاف است؟

– دعاوی مالی راجع به اموال منقول اشخاص که حداکثر به مبلغ دویست میلیون ریال باشد. باید در نظر داشت دعاوی غیرمنقول در صلاحیت شورا نیست.

– تمام دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره به جز دعوای مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه در صلاحیت شورا است. حال اگر بین طرفین قرارداد اجاره ملک تجاری، توافقی بر سر مبلغ اجاره صورت نگیرد، درخواست تجدیدنظر نسبت به آن  در صلاحیت شورای حل اختلاف است.

– صدور گواهی انحصار وراثت که مبین حقوق وراث و سهم الارث آنهاست نیز در صلاحیت این مرجع است.

– دعاوی راجع به مهریه ، جهیزیه ، نفقه حداکثر تا مبلغ دویست میلیون ریال نیز در این مرجع رسیدگی می شود.

توجه کنید :

در مواردی که اشخاص، به دلایل و مدارک مثبتِ دعوا مانند تحقیق محلی، قرار کارشناسی یا دلایلی که نزد طرف دیگر دعوا است دسترسی نداشته باشند، می توانند از شورا درخواست تامین (فراهم و محفوظ  ماندن )آنها را نمایند.

– شورا باید اقدامات لازم را برای حفظ اموال اشخاص مانند محجور ،صغیر و مجنون و سفیه که فاقد ولی یا قیم باشند را انجام دهد.

دعاوی خارج از صلاحیت شورا 

رسیدگی به چه اموری خارج از صلاحیت شورا است؟

– حل دعاوی که طرفین یا یک طرف آن، اشخاص حقوقی دولتی باشند. برای مثال دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی .

– حل اختلاف در اصل نکاح (اثبات زوجیت)، اصل طلاق ،فسخ نکاح، رجوع(درصورتی که حقی برای رجوع  مرد بعد از طلاق وجود داشته باشد) ، دعاوی نسب یا همان (اثبات نسب و نفی ولد).

– حل اختلاف در اصل وقفیت ، وصیت، تولیت (اداره مال موقوفه)

– حل دعاوی راجع به محجوران و ورشکستگان  و اموری که در صلاحیت مراجع قضایی غیردادگستری است.

امید داریم با توجه به مشغله‎ی دادگاه های عمومی، حقوقدانها دامنه فعالیت این شورا را افزایش دهند تا منعی بر اطاله دادرسی ایجاد و حیطه تخصصی شورا تقویت شود.

مراحل شکایت در شورای حل اختلاف 

– مراجعه شاکی به یکی از دفاتر الکترونیک قضایی نزدیک محل سکونت خود و ثبت شکایت. در صورتیکه فرد قبلا در سامانه ی قضایی ثبت نام نکرده باشد، باید هزینه ای بابت ثبت نام در این سامانه پرداخت کند و در غیر اینصورت هزینه ای ندارد.

–  دریافت پیامک ثبت شکایت. پس از این مرحله پرونده به عنوان شاکی رسمیت پیدا کرده و به نزدیکترین شورای حل اختلاف ارجاع داده خواهد شد. مراحل رسیدگی به پرونده از طریق پیامک و رجوع به سامانه قضایی قابل پیگیری است.

– دعوت از شاکی برای توضیح در مورد شکایت.  این مرحله نیز مشمول هزینه بوده و شما به عنوان شاکی بایدهزینه ای را به منظور رسیدگی به پرونده ی مربوطه پرداخت کنید.

– مرحله بعد مربوط به تحقیق و تفحص توسط کارشناسان است که گاهی از شخصی که علیه او شکایت شده خواسته می شود تا در شورا حضور پیدا کند. این شورا به بررسی ابعاد موضوع پرداخته و پس از اجرای تمام مراحل حکم نهایی را صادر میکند. همچنین این شورا مجاز است که در ارتباط با برخی موارد اقدام به صدور حکم سازش کند.

گردآورنده  : نگین ارزانی