مجله حقوقی اندیشه

در حوزه مالکیت فکری اصطلاح  “know How”  به کار برده می شود که نوعی قرارداد انتقال فن آوری است. در این مقاله برآنیم که مختصرا به این نوع قرارداد انتقال فن آوری بپردازیم.

Know How  چیست

این اصلاح معادل ” آگاهی بر چگونگی” است. که این چگونگی می تواند در حوزه های مختلف آموزش در حیطه بهره برداری از اموال فکری، رخ دهد. برای روشنی مطلب به مقاله های منتشر شده پیشین، مراجعه نمایید. یکی از راه های انتقال فن آوری، انعقاد قراردادهای خدمات است و قراردادهای Know How  همان قالبِ قراردادِ خدمات است.

انواع قرارداد انتقال فن آوری از مجرای خدمات – Know How

قرارداد انتقال فن آوری با هدف آموزش به پنج دسته کلی تقسیم می شوند که عبارتند از :

• قرارداد فنی و مهندسی : موضوع این دسته از قراردادها فن آوری است و خود به سه دسته : طراحی پروژه صنعتی، اجرا و نگهداری تاسیسات تقسیم می گردد. در این نوع قراردادها عموما مهندس پروژه مسئولیت خدمت را برعهده دارد و متعهد به رازداری است و ایت تعهد از اساسی ترین مفاد این قرارداد محسوب می گردد.
• مساعدت فنی (دستیارفنی) : در این نوع قراردادها، عموما از تخصص و زبردستی اصیل استفاده می شود و بیشتر جنبه مشورتی و نظارت برای گیرنده دارد فلذا تعهد به نظارت از اساسی ترین مفاد این قرارداد محسوب می گردد.
• مدیریت : این نوع قرارداد زمانی منعقد می شود که گیرنده فن آوری دانش لازم برای سازماندهی ندارد و به همین منظور با هدف مدیریت فن آوری وارداتی، اقدام به انعقاد قرارداد می کند. این امر در واردات فن آوری که خطراتی برای محیط زیست دارند از اهمیت به سزایی برخورادر است چراکه با مدیریت آن جلوی فاجعه زیست محیطی گرفته خواهد شد. در این نوع قراردادها، ذکر تفصیلی جزییات مدیریت و ریسک های بهره برداری و ضمانت اجرای آن از اهمیت به سزایی برخوردار است.
• مشاوره : این نوع قرارداد صرفا با هدف ارایه تجارب و نتایج تحقیقات به گیرنده پیش بینی شده است و اجرا، تضمین نمی شود فلذا لازم است برنامه مدون و مستمری برای در دسترسی به تجارب به روز مشاور، پیش بینی و در قرارداد قید گردد و ضروری است، برای آنها ضمانت اجرا در نظر گرفته شود.
• آموزش : این نوع قرارداد می تواند جنبه تِئوریک یا اجرایی داشته باشد به این معنا که آموزش دهنده حین انجام کار، نکات فنی لازم را به آموزش گیرنده منتقل می کند.

نحوه انعقاد

عموما قالب های خدماتی متمم انتقال یا واردات دانش فنی است پس می توان نتیجه گرفت که عموما این نوع قراردادها تبعی هستند و می تواند به دو صورت تنظیم شود :

• در قالب شرطِ ضمنِ عقد اصلی
• به صورت مستقل

نکته آخر

یکی از مهم ترین نکاتی که در تنظیم تمام قالبهای قرارداد خدمات باید در نظر گرفته شود، تعهد به تسلیم فن آوری است و این تعهد می بایستی از دو جنبه نوعی و شخصی بررسی گردد. در جنبه نوعی آن معیار “تسلیم” فردی متعارف است و در جنبه شخصی آن، فردی با شرایط و وضعیتی خاص، مدنظر است. در حالت کلی، اصل بر نوعی بودن “تسلیم” است و استناد به این اصل در کشورهای درحال توسعه ایی چون ایران، کارآمد تر است چراکه موجبات تفهیم کامل و بی چون و چرا دانش فنی را، برای گیرنده فراهم می کند فلذا برای اطمینان بیشتر بهتر است در تنظیم این نوع قرارداد به نوعی بودن تسلیم، تایید داشت.

نگارنده : مریم مهردوست